نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 157
" اقدام" جمع" قدم" به معنى پاها است.
گرفتن مجرمان با موى پيش سر، و پاها، ممكن است به معنى حقيقى آن باشد كه
ماموران عذاب اين دو را مىگيرند و آنها را از زمين برداشته، با نهايت ذلت به دوزخ
مىافكنند، و يا كنايه از نهايت ضعف و ناتوانى آنها در چنگال ماموران عذاب الهى
است، كه اين گروه را با خوارى تمام به دوزخ مىبرند، و چه صحنه دردناك و وحشتناكى
است آن صحنه؟
باز از آنجا كه يادآورى اين مسائل در زمينه معاد هشدار و لطفى است به همگان
مىافزايد:" كدامين نعمت از نعمتهاى پروردگارتان را تكذيب مىكنيد"؟! (فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ).
***
در آيه بعد مىفرمايد:" اين همان دوزخى است كه مجرمان پيوسته آن را
انكار مىكنند" (هذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِي
يُكَذِّبُ بِهَا الْمُجْرِمُونَ).
در اينكه مخاطبين حاضران در محشرند و اين سخن در قيامت به آنها گفته مىشود؟ و
يا مخاطب شخص پيامبر ص مىباشد، و در دنيا به او گفته شده است؟
مفسران تفسيرهاى مختلفى دارند، ولى قرائنى در آيه وجود دارد كه معنى دوم را
تقويت مىكند زيرا تعبير به فعل مضارع (يكذب) و استفاده از جمله غائب با
عنوان" مجرمون" بيانگر اين است كه خداوند به پيامبرش ص مىگويد:
اين اوصاف دوزخى است كه همواره مجرمان در اين دنيا آن را انكار مىكنند، و يا
اينكه مخاطب همه انس و جن هستند كه به آنها هشدار مىدهد جهنمى كه مجرمان آن را
انكار مىكنند داراى چنين اوصافى است كه مىشنويد، بايد به هوش باشيد، عاقبت
كارتان به آنجا نرسد.
***
باز در توصيف جهنم و عذابهاى دردناك آن مىافزايد:" مجرمان در ميان
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 157