واضح است اين امور هر كدام به تنهايى مطلب ناگوارى بود تا چه رسد به مجموع آنها، و به همين جهت تزلزلى در قلوب افراد ضعيف الايمان افتاد، حتى وقتى سوره فتح نازل شد بعضى با تعجب پرسيدند: چه فتحى؟! اينجا است كه بايد لطف الهى شامل حال مسلمانان شود و سكينه و آرامش را به دلهاى آنها باز گرداند، نه تنها ضعف و فتورى در آنان راه نيابد، بلكه به مصداق" لِيَزْدادُوا إِيماناً مَعَ إِيمانِهِمْ‌" بر قدرت ايمان آنها افزوده شود، آيه فوق در چنين شرايطى نازل گرديد.

اين آرامش ممكن است جنبه عقيدتى داشته باشد، و تزلزل اعتقاد را بر طرف سازد، يا جنبه عملى، به گونه‌اى كه ثبات قدم و مقاومت و شكيبايى به انسان بخشد، و البته به تناسب بحثهايى كه گذشت و تعبيرات خود آيه در اينجا بيشتر ناظر به معنى اول است، در حالى كه در آيه 248 سوره بقره در داستان" طالوت" و" جالوت" بيشتر روى جنبه‌هاى عملى تكيه دارد.

جمعى از مفسران براى" سكينه" معانى ديگرى ذكر كرده‌اند كه در نهايت بازگشت به همين تفسير مى‌كند.

جالب اينكه در بعضى از روايات" سكينه" به" ايمان" تفسير شده‌ [1] و در بعضى ديگر به نسيم بهشتى كه در شكل انسانى ظاهر مى‌شود و به مؤمنان آرامش مى‌بخشد [2] اينها نيز تاييدى است بر آنچه گفته شده، چرا كه" سكينه" زائيده‌

[1] و [2] " تفسير برهان" جلد 2 صفحه 114.