نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 21 صفحه : 279
آيه بعد صحنه قيامت را به طرز بسيار
گويايى ترسيم مىكند، مىگويد:
" در آن روز هر امتى را مىبينى كه بر سر زانو نشسته است" (وَ تَرى كُلَّ أُمَّةٍ جاثِيَةً).
از بعضى تعبيرات كه در كلمات مفسران بزرگ آمده است چنين استفاده مىشود كه در
گذشته ارباب دعوا در محضر قضات به اين صورت مىنشستند، تا از ديگران مشخص شوند، در
قيامت نيز همه در آن دادگاه بزرگ بر سر زانو مىنشينند تا محاكمه آنها صورت پذيرد.
و نيز ممكن است اين تعبير نشانه آمادگى آنها براى پذيرش هر فرمان و حكم باشد،
چرا كه افرادى كه به حالت آماده باش نشستهاند بر سر زانو مىنشينند.
و يا اينكه اشاره به ضعف و ناتوانى و هراس و وحشتى است كه آنها را فرا مىگيرد
(جمع همه اين معانى در مفهوم آيه نيز ممكن است).
" جاثيه" معانى ديگرى نيز دارد از جمله" جمعيت انبوه و
متراكم" يا" گروه گروه" و مىتواند اشاره به تراكم انسانها در
دادگاه عدل الهى، و يا نشستن هر امت و گروه به صورت جداگانه باشد، ولى معنى اول
مشهورتر و مناسبتر است.
سپس دومين صحنه از صحنههاى قيامت را به اين صورت بيان مىكند كه:
" هر امتى به سوى كتابش خوانده مىشود و به آنها مىگويند: امروز جزاى
آنچه را انجام مىداديد به شما مىدهند" (كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعى إِلى كِتابِهَا الْيَوْمَ
تُجْزَوْنَ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ).
اين كتاب همان نامه اعمالى است كه تمام نيكيها و بديها، زشتيها و زيبائيهاى
گفتار و كردار انسانها در آن ثبت است، و به گفته قرآن: لا يُغادِرُ صَغِيرَةً وَ لا كَبِيرَةً إِلَّا أَحْصاها:" هيچ كار كوچك و بزرگى نيست، مگر اينكه آن را ثبت
كرده و برشمرده است" (كهف- 49).
تعبير" كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعى إِلى كِتابِهَا" نشان مىدهد كه علاوه بر نامه اعمالى
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 21 صفحه : 279