نكته‌ها:

1- مصائب شما از خود شما است!

اين تصور براى بسيارى وجود دارد كه گمان مى‌كنند رابطه اعمال انسان با جزاى الهى همان رابطه قرار دادى است كه شبيه آن در مورد قوانين دنيا و پاداش و كيفر آن وجود دارد، در حالى كه بارها گفته‌ايم كه اين ارتباط به يك نوع ارتباط تكوينى شبيه‌تر است تا ارتباط تشريعى و قراردادى، و به تعبير ديگر پاداش كيفرها" بيشتر بازتاب طبيعى و تكوينى اعمال انسانها است كه دامن آنها را مى‌گيرد.

آيات فوق شاهد گويايى براى اين واقعيت است.

در اين زمينه روايات زيادى در منابع اسلامى وارد شده كه به گوشه از آن براى تكميل اين بحث اشاره مى‌كنيم.

1- در يكى از خطبه‌هاى نهج البلاغه آمده است:

ما كان قوم قط فى غض نعمة من عيش، فزال عنهم، الا بذنوب اجترحوها، لان اللَّه ليس بظلام للعبيد، و لو ان الناس حين تنزل بهم النقم، و تزول عنهم النعم، فزعوا الى ربهم بصدق من نياتهم، و وله من قلوبهم، لرد عليهم كل شارد، و اصلح لهم كل فاسد:

" هيچ ملتى از آغوش ناز و نعمت زندگى گرفته نشد، مگر بواسطه گناهانى كه انجام دادند، زيرا خداوند هرگز به بندگانش ستم روا نمى‌دارد، هر گاه مردم در موقع نزول بلاها و سلب نعمتها با صدق نيت به پيشگاه خدا تضرع كنند، و با دلهاى پر اشتياق و آكنده از مهر خدا از او درخواست جبران نمايند، مسلما آنچه از دستشان رفته به آنها باز مى‌گرداند و هر گونه مفسده‌اى را براى آنها اصلاح مى‌كند" [1] 2- در" جامع الاخبار" حديث ديگرى از امير مؤمنان على ع نقل شده است‌

[1] نهج البلاغه خطبه 178