داديد؟ آنها پاسخ مى‌دهند: خدايى كه همه چيز را به نطق در آورده ما را به سخن در آورده است (فصلت- 21).

5- فرشتگان‌

قرآن مى‌گويد: وَ جاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهِيدٌ" در آن روز هر انسانى وارد صحنه محشر مى‌شود در حالى كه فرشته‌اى با او است كه او را به سوى حساب سوق مى‌دهد و گواهى از فرشتگان است كه بر اعمال او شهادت مى‌دهد" (ق- 21).

6- زمين‌

آرى زمين كه زير پاى ما قرار دارد، و ما هميشه ميهمان آن هستيم، و با انواع بركاتش از ما پذيرايى مى‌كند، نيز دقيقا مراقب ما است، و در آن روز همه گفتنى‌ها را مى‌گويد، چنان كه مى‌خوانيم: يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبارَها:" در آن روز زمين اخبار خود را بازگو مى‌كند" (زلزال- 4).

7- زمان نيز از شهود است‌

گرچه در متن آيات قرآن به اين امر اشاره نشده، ولى در روايات معصومين شاهد بر آن وجود دارد چنان كه از على ع مى‌خوانيم:

ما من يوم يمر على ابن آدم الا قال له ذلك اليوم يا ابن آدم! انا يوم جديد، و انا عليك شهيد، فقل فى خيرا و اعمل فى خيرا، اشهد لك يوم القيامة:

" هيچ روزى بر فرزند آدم نمى‌گذرد مگر اينكه به او مى‌گويد: اى فرزند آدم! من روز تازه‌اى هستم و بر تو گواهم، در من سخن خوب بگو، و عمل نيك انجام ده، تا در قيامت به نفع تو گواهى دهم" [1] به راستى عجيب است اينهمه گواهان حق، و شاهدان آن دادگاه بزرگ،

[1] سفينة البحار جلد 2 ماده يوم‌