نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 42
شده است ولى
به اعتقاد بعضى از مفسران بزرگ در حجة الوداع نازل گشته [1]
در حالى كه بعضى گفتهاند كه جمله" فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ
فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ" ناظر به جريان حديبيه است كه
در سال ششم هجرت واقع شد و مسلمانان از زيارت خانه خدا ممنوع شدند
[2] در اين آيه، احكام زيادى بيان شده است:
1- در ابتدا،
يك دستور كلى براى انجام فريضه حج و عمره به طور كامل و براى اطاعت فرمان خدا
داده، مىفرمايد:" حج و عمره را براى خدا به اتمام برسانيد" (وَ
أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ).
در واقع قبل
از هر چيز به سراغ انگيزههاى اين دو عبادت رفته و توصيه مىكند كه جز انگيزه الهى
و قصد تقرب به ذات پاك او، چيز ديگرى در كار نبايد باشد، و عمل نيز به
مقتضاى" وَ أَتِمُّوا" از هر نظر كامل و جامع باشد.
2- سپس به
سراغ كسانى مىرود كه بعد از بستن احرام به خاطر وجود مانعى، مانند بيمارى شديد و
ترس از دشمن، موفق به انجام اعمال حج عمره نباشند، مىفرمايد:" اگر محصور
شديد (و موانعى به شما اجازه نداد كه پس از احرام بستن وارد مكه شويد) آنچه از
قربانى فراهم شود ذبح كنيد و از احرام خارج شويد (فَإِنْ
أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ)
[3] به هر حال افرادى كه گرفتار مىشوند، و توانايى انجام مراسم حج و
عمره را پيدا نمىكنند، مىتوانند با استفاده از اين مساله، از احرام خارج شده و
به حال
[3] در تركيب آيه دو احتمال داده شده است، نخست
اينكه" ما" در ما استيسر مبتدا است، و خبر آن" عليكم" محذوف
است، و در تقدير چنين است: فعليكم ما استيسر من الهدى، احتمال ديگر اينكه"
ما" مفعول براى فعل مقدرى است و در تقدير چنين است: فاهدوا ما استيسر من
الهدى.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 42