نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 333
شما گذاشتيم بنا بر اين نبايد از انفاق كردن بخشى از طيبات و پاكيزهها
و" سرگل" آن در راه خدا دريغ كنيد.
سپس براى تاكيد هر چه بيشتر مىافزايد:" به سراغ قسمتهاى ناپاك نرويد تا
از آن انفاق كنيد در حالى كه خود شما حاضر نيستيد آن را بپذيريد، مگر از روى اغماض
و كراهت" (وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ
تُنْفِقُونَ وَ لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلَّا أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ). [1] از آنجا كه بعضى از مردم عادت دارند هميشه از اموال بى
ارزش و آنچه تقريبا از مصرف افتاده و قابل استفاده خودشان نيست انفاق كنند و
اينگونه انفاقها علاوه بر اينكه سود چندانى به حال نيازمندان ندارد، يك نوع اهانت
و تحقير نسبت به آنها است، و موجب تربيت معنوى و پرورش روح انسانى نيز نمىباشد،
اين جمله صريحا مردم را از اين كار نهى مىكند و آن را با دليل لطيفى همراه
مىسازد، و آن اينكه، شما خودتان حاضر نيستيد اينگونه اموال را بپذيريد مگر از روى
كراهت و ناچارى چرا در باره برادران مسلمان، و از آن بالاتر خدايى كه در راه او
انفاق مىكنيد و همه چيز شما از او است راضى به اين كار مىشويد.
در حقيقت، آيه به نكته لطيفى اشاره مىكند كه انفاق در راه خدا، يك طرفش
مؤمنان نيازمندند، و طرف ديگر خدا، و با اين حال اگر اموال پست و بى ارزش انتخاب
شود، از يك سو تحقيرى است نسبت به نيازمندان كه ممكن است على رغم تهيدستى مقام
بلندى از نظر ايمان و انسانيت داشته باشند و روحشان آزرده شود و از سوى ديگر سوء
ادبى است نسبت به مقام شامخ پروردگار.
جمله" لا تَيَمَّمُوا" (قصد نكنيد) ممكن است اشاره به اين باشد كه اگر در
[1]" تيمم" در اصل به معنى
قصد چيزى كردن است، در اينجا نيز به همان معنى آمده است، و تيمم معروف را از اين
جهت تيمم گفتهاند كه انسان قصد مىكند از خاك پاك زمين استفاده كند، چنان كه قرآن
مىگويد: فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً (نساء/ 43).
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 333