نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 18 صفحه : 209
اشاراتى آمده است.
بعضى از مفسران كه نتوانستهاند ميان" اجل حتمى" و" اجل
معلق" فرق بگذارند به اين گونه احاديث حمله كرده و آن را مخالف نصوص قرآنى
دانستهاند كه حد عمر انسان را ثابت و لا يتغير مىداند [1] توضيح اينكه:
بدون شك انسان داراى دو گونه سر آمد و اجل است:
سر آمد و اجل حتمى كه پايان استعداد جسم انسان براى بقاء است، و با فرا رسيدن
آن هر چيز به فرمان الهى پايان مىگيرد.
سر آمد و اجل معلق كه با دگرگونى شرائط دگرگون مىشود، فى المثل انسانى دست به
انتحار و خودكشى مىزند در حالى كه اگر اين گناه كبيره را انجام نمىداد سالها
زنده مىماند، و يا بر اثر روى آوردن به مشروبات الكلى و مواد مخدر و شهوترانى بى
حد و حساب توانايى جسمى خود را در مدت كوتاهى از دست مىدهد، در حالى كه اگر اين
امور نبود ساليان بسيارى مىتوانست عمر كند.
اينها امورى است كه براى همه قابل درك و تجربه است، و احدى نمىتواند آن را انكار
كند.
در زمينه حوادث ناخواسته نيز امورى وجود دارد كه مربوط به اجل معلق است كه آن
نيز قابل انكار نمىباشد.
بنا بر اين اگر در روايات فراوانى آمده است كه انفاق در راه خدا يا صله رحم
عمر را طولانى و بلاها را بر طرف مىسازد در حقيقت ناظر به همين عوامل است.
و هر گاه ما اين دو نوع اجل و سرآمد عمر را از هم تفكيك نكنيم درك بسيارى از
مسائل در رابطه با" قضا و قدر" و" تاثير جهاد و تلاش و كوشش