يك نوع بيمارى روانى و اخلاقى است، يك نوع انحراف در تشخيص و تفكر است، و گر نه يك انسان سالم از نظر روح و روان هرگز گرفتار اينگونه پندارها و تخيلات نمى‌شود.

ناگفته پيدا است كه منظور" لقمان"، تنها مساله روى گرداندن از مردم و يا راه رفتن مغرورانه نيست، بلكه منظور مبارزه با تمام مظاهر تكبر و غرور است اما از آنجا كه اين گونه صفات قبل از هر چيز خود را در حركات عادى و روزانه نشان مى‌دهد، انگشت روى اين مظاهر خاص گذارده است.

" و در سخن گفتنت نيز رعايت اعتدال نما و از صداى خود بكاه و فرياد مزن" (وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ‌).

" چرا كه زشت‌ترين صداها صداى خران است"! (إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ) [1] [2] در واقع در اين دو آيه از دو صفت، نهى، و به دو صفت، امر شده:

" نهى" از" خود برتر بينى"، و" خودپسندى"، كه يكى سبب مى‌شود انسان نسبت به بندگان خدا تكبر كند، و ديگرى سبب مى‌شود كه انسان خود را در حد كمال پندارد، و در نتيجه درهاى تكامل را بروى خود ببندد هر چند خود را با

[1]" حمير" جمع" حمار" به معنى خر است.

[2]" انكر" افعل تفضيل است و گر چه معمولا افعل تفضيل در مورد مفعول نمى‌آيد ولى در باب عيوب به طور نادر اين صيغه آمده است (" انكر" افعل تفضيل از" منكر" است).