نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 17 صفحه : 457
از حمل آن عاجز شدهاند، اگر مقام خود را فراموش نكند [1]
***
آيه بعد در حقيقت بيان علت عرضه اين امانت به
انسان است، بيان اين واقعيت است كه افراد انسان بعد از حمل اين امانت بزرگ الهى به
سه گروه تقسيم شدند: منافقان، مشركان و مؤمنان، مىفرمايد:" هدف اين بوده است
كه خداوند، مردان منافق و زنان منافق، و مردان مشرك و زنان مشرك را عذاب كند و
كيفر دهد، و نيز خداوند بر مردان با ايمان و زنان با ايمان رحمت فرستد و خداوند
همواره غفور و رحيم است" (لِيُعَذِّبَ
اللَّهُ الْمُنافِقِينَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْمُشْرِكِينَ وَ الْمُشْرِكاتِ وَ
يَتُوبَ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً
رَحِيماً).
در اينكه" لام" در" ليعذب" از نظر ادبيات عرب، كدام لام
است دو احتمال وجود دارد:
نخست اينكه" لام غايت" است كه براى بيان سرانجام چيزى ذكر مىشود
بنا بر اين مفهوم آيه چنين است:" سرانجام حمل اين امانت اين شد كه گروهى راه
نفاق بپويند و گروهى راه شرك و به خاطر خيانت در اين امانت الهى به عذاب او گرفتار
شوند و گروهى اهل ايمان به خاطر اداى اين امانت و قيام به وظيفه
[1] از آنچه در تفسير آيه گفتيم روشن
شد كه هيچ نيازى نيست كه ما چيزى در آيه در تقدير بگيريم، آن چنان كه جمعى از
مفسران گفتهاند، و آيه را چنين تفسير كردهاند كه منظور از عرضه داشتن امانت الهى
بر آسمان و زمين و كوهها همان عرضه داشتن بر اهل آنها است، يعنى ملائكه و
فرشتگان! و به همين جهت گفتهاند" آنها كه از قبول امانت ابا كردند آن را ادا
نمودند و آنها كه امانت را پذيرا شدند خيانت كردند"- اين تفسير نه تنها از
نظر احتياج به تقدير خلاف ظاهر است، بلكه از اين نظر كه فرشتگان داراى نوعى از
تكليفاند و حامل بخشى از اين امانتاند نيز قابل ايراد است، از همه اينها گذشته
اهل كوهها را به فرشته تفسير كردن خالى از غرابت نيست (دقت كنيد).
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 17 صفحه : 457