نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 15 صفحه : 272
بعلاوه" صديق" و" عدو" به طورى كه بعضى از مفسران تصريح
كردهاند هم بر مفرد اطلاق مىشود، هم بر جمع.
***
اما به زودى متوجه اين واقعيت مىشوند كه نه تاسف در آنجا سودى دارد و نه
آنجا دار عمل و جبران است، لذا آرزوى بازگشت به دنيا مىكنند و مىگويند:
" اگر بار ديگر به دنيا برگرديم از مؤمنان خواهيم بود"! (فَلَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ).
درست است كه آنها در آنجا و در آن روز، ايمان پيدا كردهاند، ولى اين يك نوع
ايمان اضطرارى است، ايمانى مؤثر و سازنده است كه اختيارى و در اين جهان باشد،
ايمانى كه سرچشمه هدايت و اعمال صالح گردد.
ولى به هر حال اين آرزو نيز مشكلى را حل نمىكند، و سنت الهى اجازه بازگشت را
به هيچكس نمىدهد، و خود آنها نيز اين حقيقت را مىدانند و كلمه" لو"
دليل بر آن است [1]
***
سرانجام در پايان اين بخش از سرگذشت ابراهيم، و گفتگوهايش با قوم گمراه و دعاهايش
در پيشگاه خدا، و توصيفهايش از وضع روز قيامت، خداوند به عنوان يك نتيجهگيرى براى
همه بندگان، همان دو آيه تكان دهنده را كه در پايان داستان موسى و فرعون آمده بود
و در پايان داستان انبياء ديگر نيز در همين سوره خواهد آمد، تكرار مىفرمايد:
" در اين ماجرا نشانه بزرگى است بر عظمت و قدرت خدا و بر سرانجام دردناك
گمراهان و پيروزى مؤمنان، اما اكثر آنها مؤمن نبودند"
[1]" لو" از حروف شرط است
كه معمولا در مواردى كه شرط محال است به كار مىرود.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 15 صفحه : 272