نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 15 صفحه : 270
و به گفته بعضى از مفسران هر يكى بر روى ديگرى افكنده خواهد شد!
***
" و
همچنين لشكريان ابليس عموما" (وَ جُنُودُ
إِبْلِيسَ أَجْمَعُونَ).
در حقيقت اين سه گروه، بتها، و پرستش كنندگان بتها، و لشكريان شيطان كه دلالان
اين گناه و انحراف بودند، همگى در دوزخ جمع مىشوند، اما به اين صورت كه آنها را
يكى پس از ديگرى به آن مىافكنند.
چون" كبكبوا" در اصل از ماده" كب" است،" كب" به
معنى افكندن چيزى به صورت در گودال آمده است، و تكرار آن (كبكب)، تكرار اين سقوط
را مىرساند و اين نشان مىدهد كه آنها به هنگام سقوط در دوزخ همانند سنگى
مىباشند كه از بالاى بلندى به درهاى پرتاب مىشود نخست به نقطهاى افتاده و از
آنجا به نقطه ديگر تا در قعر دره قرار گيرد [1]
***
ولى سخن به اينجا پايان نمىگيرد بلكه به دنبال آن صحنهاى
از نزاع و جدال اين سه گروه دوزخى را مجسم مىسازد:
" آنها در جهنم به مخاصمه و جدال پرداخته، مىگويند" (قالُوا وَ هُمْ فِيها يَخْتَصِمُونَ).
آرى عابدان گمراه مىگويند:" به خدا سوگند ما در گمراهى آشكارى
بوديم" (تَاللَّهِ إِنْ كُنَّا لَفِي ضَلالٍ
مُبِينٍ) [2]
[1] در فارسى امروز" كبكبه"
به گروهى از سواران يا صداى پاى ستوران و آدميان به طور دستجمعى گفته مىشود، و
كنايه از جاه و جلال و شكوه و شوكت است (فرهنگ معين) بعيد نيست اين تعبير از"
كبكوبة" (با ضم هر دو كاف) گرفته شده باشد كه در عربى به معنى گروهى از
انسانها يا ستوران است، و گاهى آن را در فارسى با" دبدبه" همراه
مىآورند كه آن نيز به معنى صداى پاى جمعيت مردم و يا صداى دهلها است.
[2]" ان" در" ان
كنا" مخففه از مثقله است و در اصل" انا كنا" بوده است.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 15 صفحه : 270