را حاضر مى‌كنند خداوند دستور مى‌دهد گناهان صغيره او را به او عرضه كنيد و كبيره‌ها را بپوشانيد، به او گفته مى‌شود تو در فلان روز فلان گناه صغيره را انجام دادى، و او به آن اعتراف مى‌كند، ولى قلبش از كبائر ترسان و لرزان است.

در اينجا هر گاه خدا بخواهد به او لطفى كند دستور مى‌دهد بجاى هر سيئه حسنه‌اى به او بدهيد، عرض مى‌كند پروردگارا! من گناهان مهمى داشتم كه آنها را در اينجا نمى‌بينم.

ابو ذر مى‌گويد: در اين هنگام پيامبر ص تبسم كرد كه دندانهايش آشكار گشت سپس اين آيه را تلاوت فرمود" فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ‌" [1] 3- سومين تفسير اينكه منظور از سيئات نفس اعمالى كه انسان انجام مى‌دهد نيست، بلكه آثار سويى است كه از آن بر روح و جان انسان نشسته، هنگامى كه توبه كند و ايمان آورد آن آثار سوء از روح و جانش برچيده مى‌شود، و تبديل به آثار خير مى‌گردد، و اين است معنى تبديل سيئات به حسنات.

البته اين سه تفسير- منافاتى با هم ندارند و ممكن است هر سه در مفهوم آيه جمع باشند.

" كسى كه توبه كند و عمل صالح انجام دهد، به سوى خدا بازگشت مى‌كند" (و پاداش خود را از او مى‌گيرد) (وَ مَنْ تابَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَإِنَّهُ يَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتاباً) [2] يعنى توبه و ترك گناه بايد تنها به خاطر زشتى گناه نباشد بلكه علاوه بر آن‌

[1] نور الثقلين جلد 4 صفحه 33.

[2]" متاب" مصدر ميمى به معنى توبه است، و چون در اينجا مفعول مطلق است تاكيد را بيان مى‌كند.