2- چهار شاهد چرا؟

مى‌دانيم معمولا براى اثبات حقوق و جرمها در اسلام دو شاهد عادل كافى است حتى در مساله قتل نفس با وجود دو شاهد عادل، جرم اثبات مى‌شود، ولى در مساله اتهام به زنا مخصوصا چهار شاهد الزامى است، ممكن است سنگينى وزنه شاهد در اينجا به خاطر آن باشد كه زبان بسيارى از مردم در زمينه اين اتهامات باز است، و همواره عرض و حيثيت افراد را با سوء ظن و بدون سوء ظن جريحه دار مى‌كنند، اسلام در اين زمينه سختگيرى كرده تا حافظ اعراض مردم باشد، ولى در مسائل ديگر، حتى قتل نفس، زبانها تا اين حد آلوده نيست.

از اين گذشته قتل نفس در واقع يك طرف دارد، يعنى مجرم يكى است، در حالى كه در مساله زنا براى دو نفر اثبات جرم مى‌شود، و اگر براى هر كدام دو شاهد بطلبيم چهار شاهد مى‌شود.

اين سخن مضمون حديثى است كه از امام صادق ع نقل شده، آنجا كه ابو حنيفه فقيه معروف اهل تسنن مى‌گويد: از امام صادق ع پرسيدم: آيا زنا شديدتر است يا قتل؟ فرمود:" قتل نفس" گفتم: اگر چنين است پس چرا در قتل نفس دو شاهد كافى است، اما در زنا چهار شاهد لازم است؟

فرمود: شما درباره اين مساله چه مى‌گوئيد؟ ابو حنيفه پاسخ روشنى نداشت بدهد، امام فرمود:" اين به خاطر اين است كه در زنا دو حد است، حدى بر مرد جارى مى‌شود، و حدى بر زن، لذا چهار شاهد لازم است، اما در قتل نفس تنها يك حد درباره قاتل جارى مى‌گردد" [1] البته مواردى وجود دارد كه در زنا تنها بر يك طرف حد جارى مى‌شود (مانند زناى به عنف و امثال آن) ولى اينها جنبه استثنايى دارد، آنچه معمول و متعارف‌

[1] نور الثقلين ج 3 ص 574.