جالب توجه اينكه در شان نزول آيه فوق از پيامبر ص چنين نقل شده است كه شخصى خدمتش آمد عرض كرد: يا رسول اللَّه! من در راه خدا انفاق مى‌كنم و صله رحم بجا مى‌آورم، و اين اعمال را فقط به خاطر اللَّه انجام مى‌دهم، اما هنگامى كه مردم از اين اعمال من سخن مى‌گويند و ستايش مى‌كنند مسرور و خوشحال مى‌شوم، اين اعمال من چگونه است؟

پيامبر ص سكوت فرمود و سخنى نگفت، تا اينكه آيه فوق نازل شد و به اين سؤال پاسخ داد (كه تنها عملى مقبول درگاه خدا است كه با اخلاص كامل همراه باشد) [1] بدون شك منظور از اين روايت آن حالت سرور غير اختيارى نيست، بلكه حالتى است كه انگيزه عمل انسان گردد و يا حكايت از عدم خلوص نيت كند.

عمل خالص تا آن حد در اسلام مورد اهميت است كه در حديثى از پيامبر اكرم ص مى‌خوانيم‌

من اخلص للَّه اربعين يوما فجر اللَّه ينابيع الحكمة من قلبه على لسانه:

" كسى كه چهل روز اعمال خود را خالصانه انجام دهد، خداوند چشمه‌هاى حكمت و دانش را از قلبش بر زبانش مى‌گشايد" [2]

پايان سوره كهف و پايان جلد 12 اول جمادى الثانى 1402 مطابق 7 فروردين 1361

[1] مجمع البيان ذيل آيه فوق- تفسير قرطبى ذيل آيه‌

[2] سفينة البحار جلد اول صفحه 408.