كه دلالت بر صدق پيامبر ص و بلندى مقام و منزلت او مى‌كند" تا آنجا كه مى‌گويد:" اخبار متواتر از پيامبر ص نقل شده كه خدا او را به آسمانها برد و درهاى آسمان را به روى او گشود" [1] ذكر اين نكته كاملا ضرورت دارد كه در لابلاى روايات معراج احاديث مجعول يا ضعيفى به چشم مى‌خورد كه به هيچوجه قابل قبول نيست.

لذا مفسر بزرگ مرحوم طبرسى ذيل همين آيه مورد بحث احاديث معراج را به چهار گروه تقسيم كرده است:

1- رواياتى كه به حكم تواتر قطعى است، مانند اصل موضوع معراج.

2- احاديثى كه قبول آنها هيچ مانع عقلى ندارد و در روايات به آن تصريح شده است، مانند مشاهده بسيارى از آيات عظمت خدا در پهنه آسمان.

3- رواياتى كه با ضوابط و اصولى كه در دست داريم مخالف است ولى مى‌توان آنها را توجيه كرد، مانند احاديثى كه مى‌گويد پيامبر ص در آسمانها جمعى را در بهشت و گروهى را در دوزخ ديد كه بايد گفت منظور مشاهده صفات بهشتيان و دوزخيان بوده است (يا بهشت و دوزخ برزخى).

4- رواياتى كه مشتمل بر امور نامعقول و باطل مى‌باشد و وضع آنها گواه روشنى بر ساختگى بودن آنها است، مانند رواياتى كه مى‌گويد پيامبر ص خدا را آشكارا ديد، با او سخن گفت، و با او نشست كه با هيچ منطقى سازگار نمى‌باشد بلكه مخالف دليل عقل و نقل است، و بدون شك اين گونه روايات مجعول است.

در تاريخ وقوع معراج در ميان مورخان اسلامى اختلاف نظر است، بعضى آن را در سال دهم بعثت شب بيست و هفتم ماه رجب دانسته، و بعضى آن را در سال دوازدهم شب 17 ماه رمضان، و بعضى آن را در اوائل بعثت ذكر كرده‌اند، ولى اختلاف در تاريخ وقوع آن مانع از اتفاق در اصل وقوع آن نيست.

[1] التحذير صفحه 7.