صورت مى‌گيرد كه احيانا در برابر كشته شدن يك نفر از يك قبيله، قبيله مقتول خونهاى زيادى را مى‌ريزند.

و يا اينكه در برابر كشته شدن يك نفر افراد بى گناه و بى دفاع ديگرى غير از قاتل را به قتل ميرسانند، چنان كه در رسوم عصر جاهليت مى‌خوانيم هر گاه فرد سرشناسى از قبيله‌اى كشته مى‌شد قبيله مقتول به كشتن قاتل قانع نبود، بلكه لازم بود رئيس قبيله قاتل و يا فرد سرشناس ديگرى را به قتل برسانند هر چند هيچگونه شركتى در قتل نكرده باشد [1] در عصر ما نيز گاهى جناياتى رخ مى‌دهد كه روى جانيان عصر جاهليت را سفيد مى‌كند و ما شاهد اين گونه صحنه‌ها مخصوصا از ناحيه اسرائيل غاصب هستيم كه هر گاه يك جنگجوى فلسطينى سربازى از آنها را بكشد بلا فاصله بمبهاى خود را بر سر زنان و كودكان فلسطينى فرومى‌ريزند و گاه دهها نفر انسان بى دفاع و بى گناه را در برابر يك نفر به خاك و خون مى‌كشند.

عين همين معنى را در جنگ تحميلى كه مزدوران بعث امروز بر ضد كشور اسلامى ما به راه انداخته‌اند مشاهده مى‌كنيم باشد كه تاريخ آينده در اين زمينه قضاوت كند.

مساله رعايت عدالت حتى در مورد قاتل در آن حد و پايه است كه در وصاياى امير مؤمنان على ع مى‌خوانيم كه فرمود:

يا بنى عبد المطلب لا الفينكم تخوضون دماء المسلمين خوضا تقولون قتل امير المؤمنين، الا لا تقتلن بى الا قاتلى، انظروا اذا انا مت من ضربته هذه فاضربوه، ضربة بضربة، و لا تمثلوا بالرجل:

" اى فرزندان عبد المطلب! مبادا بعد از شهادت من در خون مسلمانان غوطه‌ور شويد و بگوئيد امير مؤمنان كشته شد، و به بهانه آن خونهايى بريزيد، آگاه باشيد تنها قاتل من (عبد الرحمن بن ملجم مرادى) كشته خواهد شد،

[1] تفسير آلوسى (در روح المعانى) ذيل آيه مورد بحث.