نشانه‌گيرى مى‌كند.

و بعد اضافه مى‌كند" من بر شما تسلط و اجبار و الزامى نداشتم، تنها اين بود كه از شما دعوت كردم، شما هم با ميل و اراده خود پذيرفتيد" (وَ ما كانَ لِي عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي‌).

" بنا بر اين مرا هرگز سرزنش نكنيد، بلكه خويشتن را سرزنش كنيد" كه چرا دعوت شيطنت‌آميز و ظاهر الفساد مرا پذيرفتيد (فَلا تَلُومُونِي وَ لُومُوا أَنْفُسَكُمْ‌).

خودتان كرديد كه لعنت بر خودتان باد!!.

به هر حال" نه من مى‌توانم در برابر حكم قطعى و مجازات پروردگار به فرياد شما برسم و نه شما مى‌توانيد فريادرس من باشيد" (ما أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَ ما أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَ‌)" من اكنون اعلام مى‌كنم كه از شرك شما درباره خود و اينكه اطاعت مرا در رديف اطاعت خدا قرار داديد بيزارم و به آن كفر مى‌ورزم" (إِنِّي كَفَرْتُ بِما أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ‌) اكنون فهميدم كه اين" شرك در اطاعت" هم مرا بدبخت كرد و هم شما را، همان بدبختى و بيچارگى كه راهى براى اصلاح و جبران آن وجود ندارد.

بدانيد" براى ستمكاران قطعا عذاب دردناكى است" (إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ‌).

چند نكته:

1- پاسخ دندان‌شكنى كه شيطان به پيروانش مى‌دهد:

گر چه كلمه" شيطان" مفهوم وسيعى دارد كه شامل همه طاغيان و وسوسه- گران جن و انس مى‌شود ولى با قرائنى كه در اين آيه و آيات قبل وجود دارد مسلما منظور در اينجا شخص ابليس است كه سركرده شياطين محسوب مى‌شود،