ستمكار را هدايت نمى‌كند (109).

بنيانى كه ساخته‌اند همواره مايه اضطراب دلهاى ايشان است، تا وقتى كه دلهايشان پاره پاره شود و خدا داناى شايسته‌كار است (110).

بيان آيات [داستان بناى مسجد ضرار توسط منافقين و نهى خداوند پيامبر 6 را نماز گزاردن در آن‌]

اين آيات عده ديگرى از منافقين را يادآور مى‌شود كه مسجد ضرار را ساخته بودند، و وضع ايشان را با وضع مؤمنين كه مسجد قبا را ساخته بودند مقايسه مى‌كند.

(وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً وَ كُفْراً ...) كلمه ضرار به معناى ضرر رساندن است، و ارصاد به معناى كمين گرفتن و در انتظار حمله نشستن است.

اگر اين آيه با آيات قبل كه راجع به منافقين بود نازل شده باشد، قهرا عطف بر همانها و مربوط به همان منافقينى خواهد بود كه در آن آيات مكرر مى‌فرمود: و منهم، و منهم و تقدير اين آيه نيز چنين مى‌شود: و منهم الذين اتخذوا مسجدا ضرارا- و بعضى از ايشان كسانى‌اند كه مسجد ضرار را ساختند .

و اگر جداى از آن آيات نازل شده باشد قهرا واوى كه در صدر آن است واو استينافيه، و جمله‌(وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا) مبتداء و خبر آن جمله‌(لا تَقُمْ فِيهِ أَبَداً) خواهد بود، هر چند بنا بر تقدير قبلى هم اين وجه را جارى كنيم. البته ساير مفسرين در اعراب آيه و اينكه آيا جملات مذكور مبتداء و خبرند يا خير وجوه ديگرى ذكر كرده‌اند، كه چون دلچسب و خالى از تكلف نيست لذا از نقل آن خوددارى شد.

خداوند در اين آيه غرضى را كه اين طائفه از منافقين از ساختن مسجد داشتند بيان داشته و فرموده كه مقصودشان از اين عمل اين بوده كه به ديگران ضرر بزنند و كفر را ترويج نموده، ميان مؤمنين تفرقه بيندازند و پايگاهى داشته باشند، تا در آنجا عليه خدا و رسولش كمين گرفته، از هر راهى كه ممكن شود دشمنى كنند، و بطور مسلم اغراض مذكور مربوط به اشخاص معينى بوده، و آيه راجع به يك داستان و واقعه‌اى خارجى نازل شده، و آن داستان بطورى كه از روايات مورد اتفاق برمى‌آيد اين بوده كه جماعتى از بنى عمرو بن عوف مسجد قبا را ساخته، از رسول خدا 6 خواستند تا در آنجا نماز بخواند. رسول خدا 6 هم مسجد را افتتاح نموده، در آنجا به نماز ايستاد. بعد از اين جريان، عده‌اى از منافقين بنى غنم بن عوف حسد برده در كنار مسجد قبا مسجد ديگرى ساختند تا براى نقشه‌چينى عليه مسلمين‌