نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 509
(وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ)[742] و آيه(وَ
اللَّهُ لا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ)[742] و همچنين آيات
بسيار زيادى را تكذيب مىكرد، چون اين آيات يا به مطابقه و يا بالتزام دلالت دارد
بر اينكه خداوند از ستمگر و فاسق و هر كس كه امر و نهى او را اطاعت نكند راضى
نيست، و اين دلالت طورى است كه تخصيص و تقييد و يا نسخ برنمىدارد.
و همچنين امثال آيه(لَيْسَ
بِأَمانِيِّكُمْ وَ لا أَمانِيِّ أَهْلِ الْكِتابِ مَنْ يَعْمَلْ سُوءاً يُجْزَ
بِهِ)[742] كه خطاب به مؤمنين
است، با اين احتمال نمىسازد.
علاوه، اگر بنا باشد حكم خوشنودى خدا در آيه مورد بحث مقيد به ايمان
و عمل صالح نباشد، بايستى تمامى آياتى را كه راجع به جزا و پاداش نازل شده و وعد و
وعيد مىدهد، همه را مقيد كنيم به غير آن دو طائفه، و بگوئيم هر گناهى از هر كس سر
بزند كيفرى دارد مگر از سابقون از مهاجرين و انصار، و آيات راجع به جزاء و پاداش
آن قدر زياد است كه اگر بخواهيم يك يك آنها را مقيد كنيم اصل نظام وعد و وعيد
اختلال يافته، بيشتر شرايع و احكام دين لغو گشته، حكمت تشريع آنها باطل مىشود، چه
اينكه بگوئيم من تبعيضى است و اين فضيلت مخصوص بعضى از مهاجرين و
انصار است، و يا بگوئيم بيانيه است، و فضيلت از آن تمامى ايشان است، و اين خود
روشن است كه در هر صورت اين اشكالات وارد مىشود، (حتى اگر در باره يك نفر هم
مىبود باز هم اين اشكالات وارد بود).
[معناى رضايت مؤمنين از خدا و رضايت خدا از مؤمنين و بيان اينكه
رضايت خدا از اوصاف فعل او است نه از اوصاف ذاتش]
(رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ) رضايت از جانب ما مردم، به معناى موافقت دل با عملى از اعمال است،
بدون اينكه ناراحت شود و احساس تضادى كند، مثلا مىگويند: فلانى به فلان امر راضى
شد يعنى موافقت كرد و از آن امتناع نورزيد، و اين رضايت به صرف كراهت نداشتن حاصل
مىشود، و لازم نيست كه دوست هم داشته باشد. پس، رضايت بنده از خداى تعالى به همين
محقق مىشود كه هر امرى را كه خدا از او خواسته كراهت نداشته باشد، و هر چيزى را
كه او نهى كرده و از بندهاش نخواسته دوست نداشته باشد، و اين محقق نمىشود مگر
وقتى كه بنده به قضاى الهى و كارهاى تكوينى و عالمى او راضى، و همچنين به حكم او و
آنچه را كه تشريعا از وى خواسته تن دردهد، و به عبارت ديگر در تكوين و تشريع تسليم
خدا شود، كه همان معنى واقعى اسلام و تسليم شدن به خداى سبحان است.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 509