كلمه دائرة به معناى پيش آمد است، و بيشتر در حوادث سوء بكار مى‌رود، و از اين جهت آن را دائره خوانده‌اند كه حوادث در ميان مردم دور مى‌زند، و هر روز يكى را گرفتار مى‌سازد. پس، اينكه فرمود:(يَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوائِرَ) معنايش اين است كه در انتظار حوادث ناگوار هستند براى شما تا از سلطه شما خلاصى يافته، بتوانند دوباره به رسوم شرك و ضلالت برگردند.

و معناى اينكه فرمود:(يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ مَغْرَماً) اين است كه انفاق را باج دادن و غرامت فرض مى‌كنند، و يا خود آن مال را باج- بنا بر اينكه كلمه ما مصدريه و يا موصوله باشد- مى‌پندارند.

و منظور از اين انفاق، انفاق در جهاد، يا- بطورى كه گفته شده- در راهى از راه‌هاى خير است و ممكن هم هست منظور از آن انفاق در خصوص صدقات باشد، تا كلام به منزله مقدمه و زمينه‌چينى باشد براى آيه‌اى كه پس از چند آيه بعد، كه حكم صدقه را بيان مى‌كند، خواهد آمد و اين احتمال را جمله‌(وَ يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ) كه در آيه بعدى است تاييد مى‌كند، زيرا جمله مذكور نيز به منزله زمينه‌چينى است براى آيه صدقه كه مى‌فرمايد:(وَ صَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ).

بنا بر اين، معنى آيه اين است: پاره‌اى از باديه‌نشينان كسانى هستند كه انفاق در راه خير و يا در خصوص صدقات را غرامت و خسارت مى‌پندارند، و منتظر نزول حوادث بد براى شما هستند، حوادث بد بر خود آنان است و يا: حوادث بد بر خود آنان باد[1] و خدا شنواى گفتارها و داناى دلهاست.

(وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ ...) ظاهرا جمله‌(وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ) عطف است بر جمله ما ينفق و ضمير در جمله‌(أَلا إِنَّها قُرْبَةٌ) به كلمه ما در ما ينفق و به‌(صَلَواتِ الرَّسُولِ) برمى‌گردد.

و معناى آيه اين است: پاره‌اى از باديه‌نشينان كسانى هستند كه ايمان به خدا دارند و او را به يگانگى مى‌ستايند، و به وى شرك نمى‌ورزند، و به روز جزا ايمان داشته حساب و جزاء را تصديق دارند، و انفاق در راه خدا و توابع آن را- كه همان درود و دعاى رسول خدا 6 به خير و بركت است- همه را وسيله‌هاى تقرب به پروردگار مى‌دانند. هان!

[1] اين معنا در صورتى است كه جمله‌(عَلَيْهِمْ دائِرَةُ السَّوْءِ) براى نفرين باشد.