مانند آيه 80 از همين سوره، و آيه ششم از سوره منافقين كه مى‌فرمايد:(سَواءٌ عَلَيْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ).

و از همه اين موارد كه ذكر شد برمى‌آيد كسى كه بخاطر احاطه و استيلاى كفر در دلش فاقد ايمان به خدا گشته ديگر راهى بسوى نجات ندارد، و نيز برمى‌آيد كه استغفار جهت منافقين و همچنين نماز خواندن بر جنازه‌هاى ايشان و ايستادن كنار قبور ايشان و طلب مغفرت كردن، لغو و بى نتيجه است.

و در اين آيه اشاره است به اينكه رسول خدا 6 بر جنازه مؤمنين نماز مى‌خوانده و در كنار قبور ايشان مى‌ايستاده و طلب مغفرت و دعا مى‌كرده است.

(وَ لا تُعْجِبْكَ أَمْوالُهُمْ وَ أَوْلادُهُمْ ...) قبلا در تفسير آيه 55 همين سوره مطالبى مربوط به اين آيه گذشت، بدانجا مراجعه شود.( وَ إِذا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ أَنْ آمِنُوا بِاللَّهِ وَ جاهِدُوا مَعَ رَسُولِهِ‌) ...(فَهُمْ لا يَفْقَهُونَ ) كلمه طول به معناى قدرت و نعمت است، و كلمه خوالف جمع خالف و به معناى خالفين است، كه گذشت، و ما بقى كلمات آيه روشن است.

[نهى از نماز گزاردن بر جنازه منافقين و ايستادن در كنار گور آنان‌]

(لكِنِ الرَّسُولُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ) بعد از آنكه منافقين را در دو آيه قبلى مذمت نمود به اينكه رضايت دادند به تقاعد از جنگ و ماندن در شهر با افراد معذور، و در نتيجه خدا مهر بر دلهايشان نهاد، اينك در اين آيه رسول خدا 6 و مؤمنين با او را، استدراك و استثناء مى‌نمايد، و مقصود از مؤمنين، مؤمنين حقيقى هستند كه خداوند دلهايشان را از لوث نفاق پاك ساخته است. بدليل اينكه مؤمنين را در مقابل منافقين قرار داده تا مدحشان كند، و به جهاد با جان و مال بستايد، پس در نتيجه مؤمنين كسانى خواهند بود كه نسبت به تقاعد و ماندن در خانه و شهر رضا ندادند، و خدا هم مهر بر دلهايشان ننهاد، بلكه بر خلاف منافقين به سعادت زندگى نائل گشته، و به نور الهى راه زندگيشان روشن گرديد، هم چنان كه فرموده:(أَ وَ مَنْ كانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْناهُ وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ)[1]

[1] آيا كسى كه مرده بود پس ما او را زنده كرديم و برايش نورى قرار داديم تا با آن در ميان مردم زندگى كند مانند كسى است كه مثل وى( در ظلمات) است و از آن بيرون شدنى نيست؟. سوره انعام آيه 122