نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 357
آن دو را رصدبندى
كرده و در نتيجه ماههاى قمرى را به ماههاى شمسى مبدل نموده مع ذلك حساب هفته را به
اعتبار خود باقى گذارده و هيچ گونه تغييرى در آن ندادهاند.
البته، همه
اينها كه گفته شد مربوط است به ساكنين قسمت عمده مسكونى كره زمين كه عبارتست از كشورها
و شهرهاى استوايى و معتدله شمالى و جنوبى و كشورهايى كه عرض آنها از خط استواء بيش
از شصت و هفت درجه نيست، و اما نقاطى كه عرضشان از خط استواء بيش از اين است، حساب
سال و ماه آنها حساب ديگرى است، و هر چه به قطب نزديكتر شود حساب ديگرى پيدا
مىكند، تا آنجا كه در دو نقطه قطب شمالى و جنوبى، سال عبارت مىشود از يك روز
(بطول شش ماه) و يك شب (بطول شش ماه).
و به همين
جهت ساكنين قسمت عمده زمين وقتى مجبور مىشوند كه با ساكنان دو قطب كه البته خيلى
هم اندكند، ارتباط پيدا كنند ناگزير مىشوند به همين حساب، سال و ماه و هفته و روز
خودشان را در آنجا بكار برند (مثلا هر بيست و چهار ساعت را يك شبانه روز حساب
كنند)، بنا بر اين مىتوان گفت حساب سال، ماه و هفته حسابى است كه در تمامى مكان
كره زمين بكار مىرود.
از سوى ديگر،
اين حساب تنها در كره ما معتبر است و اما ساير كواكب و كرات آسمانى هر كدام حساب
جداگانهاى دارند، مثلا سال در هر يك از كرات و سيارات منظومه شمسى عبارتست از مدت
زمانى كه در آن زمان فلان سياره يك بار بدور خورشيد بچرخد، اين حساب سال شمسى آن
سياره است، و اگر سيارهاى باشد كه داراى قمر و يا اقمارى بوده باشد البته ماه
قمرىاش ماه ديگرى است كه در علم هيئت بطور مفصل بيان شده.
پس اينكه
فرمود:(إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ
شَهْراً ...)، ناظر است به ماههاى قمرى كه گفتيم داراى منشاى است حسى، و آن
تحولاتى است كه كره ماه به خود گرفته و در نتيجه خود را به اهل زمين به اشكال
مختلفى نشان مىدهد.
و دليل اينكه
گفتيم منظور از آن، ماههاى قمرى است اين است كه اولا بعد از آن فرموده:(مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ) و اين معنا ضرورى و مورد اتفاق است كه اسلام
از ماههاى دوازدهگانه، چهار ماه قمرى يعنى ذى القعده، ذى الحجه، محرم و رجب را
حرام دانسته نه چهار ماه شمسى را.
و ثانيا
فرموده:(عِنْدَ اللَّهِ) و نيز فرموده:(فِي كِتابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ) چون همه اين
قيدها دليل است بر اينكه عدد نام برده در آيه عددى است كه هيچ تغيير و اختلافى در
آن راه ندارد، چون نزد خدا و در كتاب خدا دوازده است، و در سوره يس
فرموده: آفتاب
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 357