نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 353
بكار مىبردند هر چند
كلمه حقى بود، و حتى نمونهاش در سخنان رسول خدا 6 و در قرآن ديده مىشود، و
ليكن آنان از اين كلمه حق، غرض باطلى را منظور داشتند و مىخواستند از انتشار آن،
نتيجهاى را كه بر خلاف منظور خداى سبحان بود بدست بياورند.
منظور قرآن و
همچنين رسول خدا 6 كه مال را مال خدا دانسته اين است كه مال مختص به احدى نيست،
و نبايد در راه عزت و قوت و قدرت و سيطره احدى انفاق شود، تنها مورد انفاقش راه
خدا است، همان راهى كه خود خدا معلوم كرده، پس اگر آن را فرد از راه ارث و يا كسب
يا مانند آنها بدست آورده باشد در اسلام براى آن حكمى است و اگر حكومت اسلامى از
راه غنيمت و يا جزيه و يا خراج و يا صدقات يا مانند اينها تحصيل نموده باشد، در
اسلام براى انفاق اينگونه اموال نيز موارد معينى هست كه هيچ يك از آنها ملك شخص
حاكم و زمامدار نيست.
در اسلام هيچ
زمامدارى خود يا يكى از اهل خانوادهاش، نمىتواند از بيت المال بيش از مئونه لازم
زندگيش را بردارد تا چه رسد به اينكه همه بيت المال را به خود اختصاص دهد و آنها
را گنجينه كند و يا مانند امپراطورهاى ايران و روم كاخهايى بالا برد و براى خود
دربار و درباريانى درست كند.
منظور رسول
خدا 6 از اين گفتار اين بوده، و ليكن معاويه و امثال او كه به اين روايت استناد
مىكردهاند، منظورشان جلوگيرى از اعتراض مردم بوده، مردم اعتراض مىكردهاند كه
چرا اموال مسلمين را در راه شهوات خود و در مصارفى كه خدا راضى نيست خرج مىكنيد؟
و چرا به اهلش و به مستحقينش كه خود مسلمانان هستند نمىرسانيد؟ در جواب
مىگفتهاند: مال مال خدا است و ما امناى اوئيم در هر راهى كه بنظرمان رسيد صرف
مىكنيم. و بهمين بهانه بازى كردن با بيت المال را بهر طورى كه دلشان بخواهد براى
خود مباح نموده، و با متمسك شدن به اين مدرك بر اعمال جائرانه خود صحه مىگذاردند
و از غفلت مردم سوء استفاده مىكردند، زيرا عامه مردم نمىتوانستند بفهمند كه اين
مدرك مدركى است عليه خود آنان، چون كلمه مال اللَّه و كلمه مال
المسلمين به يك معنا است نه به دو معنى و حال آنكه معاويه و يارانش آن دو
كلمه را به دو معنا گرفتند كه يكى، معناى ديگرى را دفع مىكند.
و اگر منظور
معاويه از اين مدرك همان معناى صحيح آن بود، چرا ابو ذر از دربار او بيرون مىآمد
و در ميان مردم فرياد مىزد: بشارت دهيد كسانى را كه اموال را رويهم
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 353