نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 206
معاهد بيزارى جسته و
خون و مال و عرض آنان را هدر كرده بود از آنجايى كه منظورش اين بود كه حقى احياء و
باطلى ابطال شود لذا وقتى احتمال مىدهد همين مشركين براه راست بيايند همين اميد و
احتمال تا آنجا كه مبدل به ياس و نوميدى از هدايتشان نشود از هر قصد سويى جلوگيرى
مىكند.
پس وقتى
مشركى پناه مىخواهد تا از نزديك دعوت دينى را بررسى نموده و اگر آن را حق ديد و
حقانيتش برايش روشن شد پيروى كند واجب است او را پناه دهند تا كلام خدا را بشنود،
و در نتيجه پرده جهل از روى دلش كنار رفته و حجت خدا برايش تمام شود، و اگر با
نزديك شدن و شنيدن باز هم گمراهى و استكبار خود را ادامه داد و اصرار ورزيد البته
جزو همان كسانى خواهد شد كه در پناه نيامده و امان نيافتهاند، و خلاصه امانى كه
به آنها داده شده بود باطل گشته و بايد به هر وسيله كه ممكن باشد زمين را از لوث
وجودش پاك كرد. اين آن معنايى است كه آيه شريفه(وَ إِنْ
أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجارَكَ فَأَجِرْهُ ...)، به كمك
آيات قبل و بعدش آن را افاده مىكند.
بنا بر اين،
معناى آيه چنين مىشود: اگر بعضى از اين مشركين كه خونشان را هدر كرديم از تو خواستند
تا ايشان را در پناه خود امان دهى تا بتوانند نزدت حاضر شده و در امر دعوتت با تو
گفتگو كنند ايشان را پناه ده تا كلام خدا را كه متضمن دعوت تو است بشنوند و پرده
جهلشان پاره شود و اين معنا را به ايشان ابلاغ كن تا از ناحيه تو ايمنى كاملى
يافته و با خاطر آسوده نزدت حاضر شوند، و اين دستور از اين جهت از ناحيه خداى
متعال تشريع شد كه مشركين مردمى جاهل بودند و از مردم جاهل هيچ بعيد نيست كه بعد
از پى بردن به حق آن را بپذيرند.
و اين دستور
العملها از ناحيه قرآن و دين قويم اسلام نهايت درجه رعايت اصول فضيلت و حفظ مراسم
كرامت و گسترش رحمت و شرافت انسانيت است.
پس، از آنچه
گذشت معلوم شد: اولا آيه شريفه آن حكم عمومى را كه در آيه قبليش در جمله(فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ) بود تخصيص مىزند.
و ثانيا كلمه
حتى در جمله(حَتَّى يَسْمَعَ كَلامَ اللَّهِ) حكم تخصيص
را كه مساله پناه دادن به پناهخواهان است مقيد بسر رسيد معينى مىكند و مىفهماند
كه حكم امان دادن براى شنيدن كلام خدا و بررسى مواد رسالت است، و قهرا مدت امان
گرفتن مقيد به مقدار بررسى مزبور است و رسول خدا 6 تا آن مقدار از زمان مىتواند
به امان خود وفادارى كند كه مشركين براى شنيدن كلام خدا و بررسى ادله نبوت او به
آن مقدار مهلت محتاج باشند، و اما بعد از آنكه كلام خدا را شنيدند، و تا آنجا كه
ضلالت از هدايت برايشان متمايز شود
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 206