نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 182
بنا بر اين، معناى
آيه اين مىشود كه: اى پيغمبر بگو به آن كسانى كه در دست شمايند و آن اسيرانى كه
شما بر آنان تسلط يافتهايد و از ايشان فديه گرفتهايد اگر چنانچه در دلهايتان
ايمان به خدا وجود مىداشت، و خداوند اين معنا را از شما معلوم كرده بود- هر چيزى
كه براى او معلوم باشد قطعا وجود دارد- بشما چيزهايى ميداد كه از آن فديه كه
مسلمانان از شما گرفتهاند بهتر بود، و شما را مىآمرزيد كه خدا آمرزنده رحيم است.
(وَ إِنْ يُرِيدُوا خِيانَتَكَ فَقَدْ خانُوا اللَّهَ مِنْ قَبْلُ فَأَمْكَنَ
مِنْهُمْ ...) وقتى گفته مىشود: امكنه منه معنايش اين است
كه او را بر فلانى مسلط كرد و قدرت داد، و اگر در بار اول فرمود: اگر
بخواهند تو را خيانت كنند و در بار دوم فرمود: خدا را قبلا خيانت كرده
بودند جهتش اين است كه اگر مقصود كفار از فديه دادن و آزاد شدن اين باشد كه
زنده بمانند و بار ديگر دست بدست يكديگر دهند و عليه اسلام قيام كنند پس در حقيقت
به رسول خدا 6 خيانت كردهاند، و اما خيانتى كه قبلا به خدا كردهاند مقصود از
آن همان كفرى است كه مىورزيدهاند و سعى و كوشش و كيد و مكرى است كه در خاموش
كردن نور خدا به كار مىبردهاند.
بنا بر اين،
معناى آيه چنين مىشود: اگر به خدا ايمان آورند و ايمان به خدا در دلهايشان جايگير
شود خداوند، نعمتى به آنان مىدهد كه از آنچه مسلمين از ايشان گرفتهاند بهتر است
و ايشان را مىآمرزد، و اگر مىخواهند بتو خيانت كنند، و دوباره به همان عناد و
مفسدهجويى سابقشان برگردند تازگى ندارد، براى اينكه قبلا هم نسبت به خدا خيانت
مىورزيدند، و خداوند تو را بر ايشان مسلط كرد، و او باز هم قادر است بر اينكه بار
ديگر تو را بر ايشان ظفر دهد و خدا داناى به خيانت ايشان است اگر خيانت كنند، و در
مسلط كردن تو بر ايشان حكيم است.
بحث روايتى
[ (رواياتى در مورد اسير گرفتن، مشركين در جنگ بدر و فديه گرفتن از آنها، در ذيل
آيات مربوطه)]
در مجمع
البيان در ذيل آيه(ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَكُونَ لَهُ أَسْرى
...)، مىگويد: كشته شدگان از مشركين در روز جنگ بدر هفتاد نفر بودند، از
اين هفتاد نفر بيست و هفت نفر را امير المؤمنين (ع) به قتل رسانيد[1]. اسيران اين جنگ نيز هفتاد نفر
بودند، و از ياران رسول خدا 6 يك نفر هم اسير نشد. مسلمانان اسيران را جمعآورى
نموده و همه
[1] و بطورى كه از روايات برمىآيد حتى يك نفر را هم اسير نگرفت.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 182