نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 180
بودند اسيران را
نكشد، و در عوض از ايشان بهاء دريافت بدارد، هم چنان كه در آيه اول سوره از آن
حضرت از انفال پرسيده و يا درخواست كرده بودند كه انفال را به ايشان بدهد، و با
اين حال چطور تصور مىشود مسلمانان از آن حضرت انفال بخواهند و در عين حال درخواست
گرفتن بهاء نكنند، با اينكه بطورى كه از روايات برمىآيد بهاى اسيران بالغ بر
دويست و هشتاد هزار درهم مىشد.
بنا بر اين
شواهد، يقينا مسلمانان از آن حضرت درخواست كردهاند كه غنيمت جنگى را به ايشان
بدهد و اسيران را هم در مقابل گرفتن بهاء آزاد سازد، و خداوند نخست ايشان را در
اصل گرفتن اسير عتاب و ملامت نمود و در آخر آنچه را كه بدان منظور اسير گرفتند كه
همان فديه باشد براى ايشان مباح گردانيد، نه اينكه رسول خدا 6 در مباح شمردن
فديه با آنان شركت كرده باشد، و يا در كشتن اسير و آزاد كردن و فديه گرفتن با
مسلمين مشورت كرده باشد، تا در نتيجه آن جناب نيز مورد عتاب واقع شده باشد.
از جمله
شواهدى كه در الفاظ آيه است و دلالت دارد بر اينكه رسول خدا 6 مورد اين عتاب
نيست، اين است كه عتاب در آيه مربوط به گرفتن اسير است، و هيچ اشارهاى به اين
معنا ندارد كه رسول خدا 6 با مسلمين مشورت كرده و يا در گرفتن اسير راضى بوده، و
در هيچ روايتى هم نيامده كه آن حضرت قبل از جنگ سفارش كرده باشد به اينكه اسير
بگيرند، و يا دلالت داشته باشد بر اينكه آن حضرت به اين امر راضى بوده، بلكه گرفتن
اسير خود يكى از قواعد جنگى مهاجرين و انصار بوده، كه وقتى بر دشمن ظفر مىيافتند
از ايشان اسير گرفته و اسيران را برده خود مىكردند و يا فديه گرفته و آزادشان
مىساختند، حتى در تاريخ آمده كه مهاجر و انصار خيلى سعى داشتند در اينكه اسير
بيشترى به چنگ آورند، حتى اسير خود را مىگرفتند و محافظت مىكردند از اينكه مبادا
يك مسلمان ديگرى به او آسيبى برساند و در نتيجه از قيمتش كاسته گردد، جز على بن
ابى طالب (ع) كه در اين جنگ بسيارى را كشت و هيچ اسير نگرفت.
بنا بر اين،
معناى آيات مورد بحث اين مىشود كه:(ما كانَ لِنَبِيٍّ) در سنتى كه
خداوند در ميان پيغمبرانش جارى كرده سابقه ندارد(أَنْ
يَكُونَ لَهُ أَسْرى) كه پيغمبر اسيرى گرفته باشد، و حق داشته باشد
كه با گرفتن اسير مالى به دست آورد(حَتَّى يُثْخِنَ) مگر بعد از
آنكه آئينش(فِي الْأَرْضِ) در زمين پايگير شده
باشد تريدون آرى شما گروه مسلمانان كه در واقعه بدر حاضر شدهايد- اگر
خطاب بطور عموم آمده براى اين است كه اكثر شركت كنندگان در اين جنگ در پيشنهاد
فديه گرفتن شركت داشتهاند- منظورتان(عَرَضَ الدُّنْيا) متاع پشيز و
ناپايدار
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 9 صفحه : 180