و بعيد نيست كه جمله‌(وَ قالَ لا غالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ ...) تفسير و يا به منزله تفسير همين زينت دادن شيطان باشد، و اين در صورتى است كه منظور از اعمال، نتيجه مادى آن باشد كه همان نيرو، اسلحه، نفرات، غلامان و ابزار طرب و شرابهايى بوده كه تهيه ديده بودند و شترانى كه با خود مى‌راندند، و ممكن هم هست مقصود خود اعمال باشد، و آن انواع لجاجت و اصرارى بوده كه در گمراهى خود و در دشمنى با خدا و رسول مى‌ورزيده و آن بى بند و بارى كه در ظلم و فسق داشته‌اند، و در اين صورت جمله‌(لا غالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ مِنَ النَّاسِ) تفسير زينت دادن شيطان نيست، بلكه تتميم آن است، و خلاصه اينكه شيطان با گفتن اين جمله كفار را در آنچه كه تصميم گرفته‌اند يعنى در قتال با مسلمين تشويق و خوشدل ساخته و در تكميل اين غرض گفت:(وَ إِنِّي جارٌ لَكُمْ).

و كلمه جار از جوار است، و جوار از سنت‌هاى عهد جاهليت عرب است كه زندگى قبيله‌اى داشته، و از احكام جوار (پناهندگى) يكى اين بوده كه صاحب جار پناهنده خود را در هنگام سوء قصد دشمن يارى كند، و البته آثار مختلف ديگرى به حسب سنن جارى در مجتمعات بشرى داشته است.

( فَلَمَّا تَراءَتِ الْفِئَتانِ نَكَصَ عَلى‌ عَقِبَيْهِ -) نكوص به معناى خوددارى از چيزى است، و(عَلى‌ عَقِبَيْهِ) حال و كلمه عقب به معناى پاشنه است، و معناى جمله اين است كه: وقتى دو طايفه به هم برخوردند از ترس به عقب برگشته و فرار كردند.

(إِنِّي أَرى‌ ما لا تَرَوْنَ ...)- اين جمله تعليل است براى جمله‌(إِنِّي بَرِي‌ءٌ مِنْكُمْ) و شايد اشاره باشد به نزول ملائكه مردفين كه خداوند با آنان مسلمين را يارى و كمك نموده، و همچنين جمله‌(إِنِّي أَخافُ اللَّهَ وَ اللَّهُ شَدِيدُ الْعِقابِ) تعليل جمله‌(إِنِّي بَرِي‌ءٌ مِنْكُمْ) و مفسر تعليل سابق است.

و معنايش اين است كه: روز فرقان آن روزى بود كه شيطان رفتارى را كه مشركين در دشمنى با خدا و رسول و جنگ با مسلمين داشتند و آن رفتار را در آمادگى براى خاموش كردن نور خدا اعمال مى‌كردند در نظر ايشان جلوه داده و براى تشويق و خوشدل ساختن آنان مى‌گفت:

(لا غالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ مِنَ النَّاسِ) هيچ كس امروز نمى‌تواند بر شما غلبه كند، و من هم خود پناه شمايم، و دشمن شما را از شما دفع مى‌دهم، ولى وقتى دو فريق با هم روبرو شدند مشركين مؤمنين را و مؤمنين مشركين را ديدند او (شيطان) شكست خورده و فرارى به عقب برگشت و به مشركين گفت: من چيزهايى مى‌بينم كه شما نمى‌بينيد، من ملائكه را مى‌بينم كه براى كمك مؤمنين با عذابهايى كه شما را تهديد مى‌كند نازل مى‌شوند، من از عذاب خدا مى‌ترسم، و خدا