پرسيدم معناى اين روايتى كه مردم نقل مى‌كنند كه تفكر يك ساعت بهتر است از زنده دارى يك شب چيست؟ و اين تفكر چگونه است؟ فرمود: عبرت گرفتن است مثلا وقتى به خرابه‌اى عبور مى‌كند بپرسد مردمى كه در تو سكنى داشتند كجا رفتند، مردمى كه تو را بنا نهادند چه شدند؟ چرا با من حرف نمى‌زنى؟[1] مؤلف: اين از قبيل نشان دادن بعضى از مصاديق روشن تفكر است.

و نيز به سند خود از معمر بن خلاد روايت كرده كه گفت: از امام ابى الحسن رضا (ع) شنيدم كه مى‌فرمود: عبادت، بسيارى نماز و روزه نيست بلكه عبادت تفكر در امر خداى عز و جل است.[2] و در همان كتاب به سند خود از ربعى روايت كرده كه گفت امام صادق (ع) فرمود: امير المؤمنين (ع) فرموده: تفكر، آدمى را به نيكى و عمل به آن دعوت مى‌كند.[3] و نيز به سند خود از محمد بن ابى نصر از بعضى از رجال خود از امام صادق (ع) روايت كرده كه فرمود: بهترين عبادت تفكر در باره خدا و قدرت او بطور مداوم است.[4] و در تفسير قمى در ذيل جمله‌(وَ يَذَرُهُمْ فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ) گفته كه معصوم (ع) فرموده: معنايش اين است كه ما او را به خودش واگذار مى‌كنيم.[5] مؤلف: و معناى اينكه در آيه فرمود: ما ايشان را واميگذاريم تا در طغيان خود سرگردان شوند اين است كه ايشان را بر نفسشان كمك نمى‌كنيم و خلاصه توفيق را از ايشان سلب مى‌كنيم، و همين معنا برابر با به خودشان واگذاشتن است.

[1] كافى ج 1 ص 54 ح 2

[2] كافى ج 1 ص 55 ح 4

[3] كافى ج 1 ص 55 ح 5

[4] كافى ج 1 ص 55 ح 3

[5] تفسير قمى ج 1 ص 249