نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 8 صفحه : 322
تورات بوده.
بعضى از
مفسرين جمله(أَ عَجِلْتُمْ أَمْرَ رَبِّكُمْ) را چنين
معنا كردهاند: چرا شتاب كرديد در پرستش گوساله و صبر نكرديد تا از ناحيه
پروردگارتان امر صادر شود؟[1] بعضى ديگر
در معناى آن گفتهاند: باعث اين گمراهى شما و گوسالهپرست شدنتان اين بود كه شما
در باره وعده ثوابى كه خداوند در مقابل پرستش داده بود عجله كرديد و چون وعده
خداوند به آن زودى كه شما انتظار داشتيد نرسيد از عبادت او به عبادت گوساله عدول
كرديد، و چرا عجله كرديد؟[2] بعضى ديگر
گفتهاند معنايش اين است كه: شما در باره آن امرى كه خداوند به شما كرده بود كه
منتظر برگشتن موسى باشيد و در غيابش عهد او را حفظ كنيد عجله كرديد و پيش خود
گفتيد مدتى را كه موسى مقرر كرده بود به پايان رسيد و بازنگشت، پس ديگر باز
نمىگردد، آن گاه عهد وى را شكسته و آن را تغيير داديد.[3]
و از ميان اين چند معنايى كه براى اين جمله شده آن معنايى كه ما ذكر كرديم با سياق
آيه مناسبتر است.
[رفتار تند
موسى (ع) با هارون (ع) بعد از باز گشتن به سوى بنى اسرائيل و مواجه شدن با گوساله
پرستى آنان]
و كوتاه سخن
اينكه موسى (ع) وقتى از جريان كار قومش آگاه شد عصبانى شد و از در توبيخ و مذمت
روى به آنان كرد و بطور استفهام انكارى پرسيد:(بِئْسَما
خَلَفْتُمُونِي مِنْ بَعْدِي أَ عَجِلْتُمْ أَمْرَ رَبِّكُمْ؟ وَ أَلْقَى
الْأَلْواحَ) آن گاه الواح را كه همان الواح تورات بود از دست خود انداخت،(وَ أَخَذَ بِرَأْسِ أَخِيهِ) و موى سر برادر خود را در دست گرفت(يَجُرُّهُ إِلَيْهِ) و او را به طرف خود مىكشيد. و بطورى كه در
سوره طه حكايت شده به وى گفت: اى هارون! چه مانع شد تو را از اينكه
وقتى ديدى گمراه مىشوند دستور مرا پيروى نكنى؟ آيا امر مرا عصيان ورزيدى؟
قال هارون گفت:(يَا بْنَ أُمَّ) اى فرزند مادر!- و
اگر در اين خطاب اسم مادرش را برد، و نگفت اى برادر و يا اى پسر
پدر براى اينكه شفقت و رحمت او را تحريك كند-(إِنَّ
الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُونِي وَ كادُوا يَقْتُلُونَنِي) من در باره گوساله
پرستيدن ايشان اظهار مخالفت نمودم، و ايشان را از اين عمل منع كردم، و ليكن ديدم
اعتنايى به حرفهاى من نكردند و نزديك بود مرا بكشند،(فَلا
تُشْمِتْ بِيَ الْأَعْداءَ وَ لا تَجْعَلْنِي مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ) پس مرا پيش
روى اين دشمنان خوار مكن و زبان شماتت ايشان را بر من دراز مساز، و مرا يكى از
دشمنان خود مپندار. و در سوره طه آيه 94 عذر او را چنين ذكر مىكند: