responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 8  صفحه : 321

آيه شريفه از جهت معنا مترتب بر آيات بعدى است كه داستان مراجعت موسى را ذكر مى‌كند، چون بنى اسرائيل بعد از مراجعت موسى متنبه شدند. و در آيات سوره طه نيز تنبه ايشان را بعد از مراجعت موسى (ع) ذكر مى‌كند، و اگر در اينجا جلوتر ذكر كرده براى اين است كه در اينجا تنها خواسته است ندامت ايشان را از كرده خود ذكر نمايد و بدنبال آن، اظهارات ايشان را كه گفتند:(لَئِنْ لَمْ يَرْحَمْنا رَبُّنا وَ يَغْفِرْ لَنا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِينَ) نقل نمايد، چون هر گوينده‌اى وقتى بخواهد ندامت و پشيمانى قومى را حكايت كند مناسب‌تر آن است كه خطاى آنها را ذكر نموده آن گاه بلا فاصله اظهار ندامتشان را نقل كند، و ميان اين دو فاصله زياد نيندازد، خداى تعالى هم به همين ملاحظه وقتى در آيه قبلى گوساله‌پرستى ايشان را ذكر نمود بلا فاصله و بدون پرداختن به جريان برگشتن موسى (ع) در آيه بعد، ندامت و حسرت ايشان را نقل نمود.

علاوه بر اين، از آنجايى كه اظهار ندامت بنى اسرائيل صورت دعا را دارد، و در ذيل داستان مراجعت موسى (ع) هم صحبت از دعاى موسى به خود و برادرش به ميان آمد لذا اظهار ندامت بنى اسرائيل را جلوتر ذكر كرد تا اين دو دعا با هم نقل نشده باشد.

[معناى جمله:(أَ عَجِلْتُمْ أَمْرَ رَبِّكُمْ)]

(وَ لَمَّا رَجَعَ مُوسى‌ إِلى‌ قَوْمِهِ غَضْبانَ أَسِفاً ...) كلمه اسف - به كسر سين- صفت مشبهه از أسف است كه به معناى شدت غضب و اندوه است. و خلفتمونى از خلافة است كه به معناى جانشينى براى كسى است بعد از آن كس. و عجلتم از عجلة است كه معنايش طلب كردن چيزى است قبل از رسيدن موقعش، راغب در كتاب مفردات مى‌گويد: وقتى گفته مى‌شود عجلت امرا كذا معنايش اين است كه تو فلان كار را قبل از رسيدن موقعش انجام دادى‌[1]. در نتيجه معناى آيه اين مى‌شود: وقتى موسى به سوى قوم خود بازگشت در حالى كه خشمگين و اسفناك بود- چون خداى تعالى او را در هنگام مراجعتش از گمراهى و گوساله‌پرستى قومش خبر داده بود- ايشان را مذمت و توبيخ نمود و گفت: چه بد جانشينانى براى من بوديد، چرا از فرمان پروردگارتان پيشتر رفتيد؟ و حال آنكه فرمان او فرمان كسى است كه خير و صلاح شما به دست اوست، و او هيچ فرمانى نمى‌دهد مگر اينكه همه به مقتضاى حكمت بالغه او است، و عجله ديگران و رضايت و كراهتشان هيچ اثرى در كارهاى او ندارد. و از ظاهر سياق بر مى‌آيد كه مراد از امر همان چيزى بوده كه خداوند بخاطر او موسى را به ميقات خود دعوت فرمود، و آن مساله نزول‌


[1] مفردات راغب ص 323 ماده عجل

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 8  صفحه : 321
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست