[احضار ساحران، عكس العمل فرعون و فرعونيان در برابر موسى 7‌]

(قالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ) خداى تعالى در اينجا كلام فرعون را نقل نكرده كه او در اين هنگام چه گفته، بلكه گفتگويى را كه بزرگان قومش با يكديگر داشته‌اند نقل كرده، و از آن چنين بر مى‌آيد كه اين بزرگان در هر امر مهمى مجلس شور تشكيل داده و با يكديگر شور مى‌كرده‌اند و آنچه را كه به اتفاق تصويب مى‌كردند به نظر فرعون مى‌رسانده‌اند تا او آن را به مرحله اجراء در آورد. در باره اين معجزه هم با هم مشورت كردند و رأى نهايى خود را چنين اظهار كردند كه:(إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ) اين مرد به يقين ساحرى است استاد كه مساله رسالت را بهانه كرده تا بدين وسيله بنى اسرائيل را از چنگ ما نجات داده و آنان را مستقل كرده و به دستيارى آنان شما را از سرزمينتان بيرون كند و دين و طريقت شما را هم باطل سازد، اينك براى باطل كردن نقشه‌هاى او و خاموش كردن اين آتشى كه افروخته هر امرى كه مى‌خواهى بفرما تا اجراء شود، آيا مى‌فرمايى تا او را بكشيم و يا بدار زنيم و يا به زندانش افكنيم؟ و يا در مقام معارضه به مثل در آمده سحرى مثل سحر او فراهم سازيم.

آن گاه در اين باره نيز با يكديگر مشورت نموده و به عنوان آخرين رأى تصويب شده اظهار داشتند:(أَرْجِهْ وَ أَخاهُ وَ أَرْسِلْ فِي الْمَدائِنِ حاشِرِينَ يَأْتُوكَ بِكُلِّ ساحِرٍ عَلِيمٍ) او و برادرش را نگهدار و مامورينى به شهرستانها بفرست تا هر چه ساحر درس خوانده و استاد هست همه را حاضر سازند.

از اينجا معلوم مى‌شود كه جمله‌(فَما ذا تَأْمُرُونَ) كلامى است كه بعضى از بزرگان قوم فرعون به بعضى ديگر گفته‌اند، و جمله‌(قالُوا أَرْجِهْ) حكايت آخرين رأيى است كه همه كرسى نشينان فرعون متفقا به عرض او رسانده‌اند، در موضع ديگرى از قرآن همين حرف را از خود فرعون حكايت كرده و فرموده:(قالَ لِلْمَلَإِ حَوْلَهُ إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ، يُرِيدُ أَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ بِسِحْرِهِ فَما ذا تَأْمُرُونَ، قالُوا أَرْجِهْ وَ أَخاهُ وَ ابْعَثْ فِي الْمَدائِنِ حاشِرِينَ، يَأْتُوكَ بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِيمٍ)[1] از اين آيه و از آيه مورد بحث بر مى‌آيد كه اين كلام را اول خود فرعون پيشنهاد كرده و سپس كرسى‌نشينان او در اطراف آن مشورت كرده و سرانجام همان را تصويب نموده‌اند.

و از آيه‌(قالَ أَ جِئْتَنا لِتُخْرِجَنا مِنْ أَرْضِنا بِسِحْرِكَ يا مُوسى‌ فَلَنَأْتِيَنَّكَ بِسِحْرٍ مِثْلِهِ)[2] كه‌

[1] به بزرگان اطراف خويش گفت اين جادوگرى ماهر است كه مى‌خواهد شما را به جادوى خويش از سرزمينتان بيرون كند بنا بر اين چه رأى مى‌دهيد؟ گفتند وى را با برادرش نگهدار و مامور جمع آورى به شهرها فرست كه همه جادوگران ماهر را پيش تو آورند. سوره شعراء آيه 37

[2] گفت اى موسى مگر سوى ما آمده‌اى كه به جادوى خويش از سرزمينمان بيرونمان كنى ما نيز جادويى مانند آن براى تو مى‌آوريم. سوره طه آيه 57