دستور مى‌دهد به اصلاح امور مردم، و ريشه‌كن ساختن ظلم از ميان آنان.

و در مرحله دوم دستور مى‌دهد به اينكه عبادت‌شان مانند عبادت بت‌پرستان از يكى از دو راه خوف و طمع نباشد، بلكه در هنگام عبادت هم خوف داشته باشند و هم طمع، چون بت‌پرستان بت‌هاى خود را يا از ترس و براى محفوظ بودن از شرشان مى‌پرستيدند و يا به طمع خيرات و بركات آنها در برابرشان خاضع مى‌شدند. و اين رويه بطورى كه تجربه شده است آدمى را به ترك عبادت وادار مى‌سازد، چون عبادت از راه خوف تنها و بدون اميد معمولا انسان را دچار نوميدى و وادار به ترك عبادت مى‌كند، هم چنان كه عبادت تنها از راه اميد و بدون خوف نيز انسان را به وقاحت و بيرون شدن از زى عبادت وا مى‌دارد، لذا فرمود:(وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً) تا هر يك از خوف و طمع مفاسد ديگرى را جبران نموده و عبادت نيز مانند ساير كائنات در مجراى ناموس عام جهانى، يعنى ناموس جذب و دفع قرار گيرد.

(إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ)- اعتدال در عبادت و اجتناب از فساد در روى زمين بعد از اصلاح آن را احسان خوانده، و كسانى را كه به اين دستورات عمل كنند محسنين ناميده، كه رحمت خدا نزديك به آنان است.

در اينجا ممكن است كسى اشكال كند كه چرا نفرمود: رحمة اللَّه قريبة جواب داده شده كه: چون رحمت مصدر است و در مصدر، مذكر و مؤنث يكسان است. بعضى در جواب اين اشكال گفته‌اند: در حقيقت منظور از رحمت احسان است، و چون احسان مذكر است، لفظ قريب را نيز مذكر آورد. بعضى ديگر گفته‌اند: قريب بر وزن فعيل و به معناى مفعول است و در فعيل به معناى مفعول، مذكر و مؤنث يكسان است، هم چنان كه در آيه 17 سوره شورى نيز فرموده:(لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِيبٌ).

(وَ هُوَ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّياحَ بُشْراً بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ ...) در اين آيه ربوبيت خدا را از جهت عود بيان مى‌كند، هم چنان كه آيه (إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ ) از جهت بدء بيان مى‌نمود.

كلمه بشرا در اصل بشر - به دو ضمه- جمع بشير است، مانند نذر جمع نذير . و منظور از رحمت در اينجا باران است. و(بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ) به معناى قبل از فرود آمدن باران است، و در اين تعبير استعاره تخييليه به كار رفته، به اين معنا كه باران را به انسانى تشبيه كرده كه خانواده و دوستانش انتظار آمدنش را دارند، و جلوتر از او كسى است كه آمدن او را بشارت مى‌دهد.

(حَتَّى إِذا أَقَلَّتْ سَحاباً ثِقالًا سُقْناهُ لِبَلَدٍ مَيِّتٍ ...)- اقلال به معناى حمل كردن، و