(وَ لَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ فَصَبَرُوا عَلى‌ ما كُذِّبُوا ...) رسول گرامى خود را به راهى كه انبياى گذشته پيمودند، هدايت مى‌كند، و آن راه عبارت است از صبر در راه پروردگار، هم چنان كه در جاى ديگر مى‌فرمايد:(أُولئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ).[1]

[مراد از: كلمة اللَّه ، قول اللَّه و وعد اللَّه در عرف قرآن مجيد]

و جمله‌(حَتَّى أَتاهُمْ نَصْرُنا) بيان نتيجه حسنه صبر انبيا (ع) و اشاره به وعده الهى به يارى آن جناب است. و در اينكه فرمود:(لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِ اللَّهِ) تاكيد نصرت و حتمى بودن آن است، و نيز اشاره‌اى است به همان معنايى كه در آيه‌(كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلِي)[2] و آيه‌(وَ لَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنا لِعِبادِنَا الْمُرْسَلِينَ، إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ)[3] و اينكه مبدل در جمله‌(لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِ اللَّهِ) در سياق نفى واقع شده خود دليل بر اين است كه هيچ مغير مفروضى كلمات خدا را تغيير نمى‌دهد، چه مغيرى كه از ناحيه خود او باشد، مثلا مشيتش در خصوص كلمه‌اى تغيير يافته آن را پس از اثبات، محو يا پس از ابرام، نقض كند، و چه از ناحيه غير او باشد، و غير او به كلمه خدا دست يافته و آن را بر خلاف مشيت وى به وجهى از وجوه تغيير دهد، از اينجا معلوم مى‌شود: اين كلماتى كه خداى تعالى از آن چنين خبر داده كه قابل تبديل نيستند، امورى هستند كه از لوح محو، و از اثبات خارجند، در نتيجه مى‌توان گفت كه: كلمة اللَّه ، قول اللَّه و وعد اللَّه ، به طور كلى در عرف قرآن عبارتند از:

احكام حتميه‌اى كه تغيير و تبديل در آن راه ندارد . از جمله آياتى كه در آن از اين گونه احكام به قول تعبير شده، آيه‌(قالَ فَالْحَقُّ وَ الْحَقَّ أَقُولُ)[4] و آيه‌(وَ اللَّهُ يَقُولُ الْحَقَّ)[5] است.

و از جمله آياتى كه از اينگونه امور به وعد اللَّه تعبير فرموده، آيه‌(أَلا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ)[6] و آيه‌(لا يُخْلِفُ اللَّهُ الْمِيعادَ)[7] است و ان شاء اللَّه تعالى به زودى بحث مفصلى در باره كلمات‌

[1] آنان كسانى بودند كه خداى‌شان هدايت فرمود، پس تو نيز از هدايت آنان پيروى كن. سوره انعام آيه 90

[2] خدا حكم كرده كه من و فرستادگانم هر آينه غلبه خواهيم نمود. سوره مجادله آيه 21

[3] و به تحقيق حكم ما براى بندگان فرستاده شده ما چنين رفته است كه آنان، آرى هم آنان منصورند. سوره صافات آيه 172

[4] گفت حق از من است و حق مى‌گويم. سوره ص آيه 84

[5] خدا مى‌گويد حق را. سوره احزاب آيه 4

[6] آگاه باش، به درستى كه وعده خدا حق است. سوره يونس آيه 55

[7] خدا خلف وعده نمى‌كند. سوره زمر آيه 20