جز با خودشان نيرنگ نمى‌كنند ولى نمى‌فهمند (123).

و چون آيه‌اى به سويشان آيد گويند هرگز ايمان نمى‌آوريم مگر آنكه نظير آنچه پيغمبران را داده‌اند به ما نيز بدهند، خدا بهتر داند كه پيغمبرى خويش كجا نهد، كسانى كه به گناه پرداخته‌اند به زودى نزد خدا بخاطر آن نيرنگها كه مى‌كرده‌اند خفتى و عذابى سخت به ايشان مى‌رسد (124).

هر كه را خدا بخواهد هدايت كند سينه‌اش را براى پذيرفتن اسلام مى‌گشايد و هر كه را بخواهد گمراه كند سينه‌اش را تنگ و سخت نموده گويى مى‌خواهد به آسمان بالا رود، بدينسان خدا بر كسانى كه ايمان نمى‌آورند ناپاكى مى‌نهد (125).

اين است راه راست پروردگار تو، و به راستى ما اين آيه‌ها را براى كسانى كه اندرز مى‌گيرند شرح داده‌ايم (126).

ايشان در پيشگاه پروردگارشان سراى سلامت دارند و همو به پاداش كارهايى كه مى‌كرده‌اند دوستدار ايشان است (127).

بيان آيات‌

[تشبيه ايمان، به حيات و نور، و كفر، به مرگ و تاريكى‌]

(أَ وَ مَنْ كانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْناهُ وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُماتِ ...).

معناى آيه روشن است، و آنچه از آيه به ذهن ساده و بسيط تبادر مى‌كند اينست كه مثلى است كه براى هر مؤمن و كافرى زده شده، زيرا انسان قبل از آنكه هدايت الهى دستگيريش كند شبيه ميتى است كه از نعمت حيات محروم است و حس و حركتى ندارد، و پس از آنكه موفق به ايمان شد و ايمانش مورد رضايت پروردگارش هم قرار گرفت مانند كسى است كه خداوند او را زنده كرده و نورى به او داده كه با آن نور مى‌تواند هر جا كه بخواهد برود، و در پرتو آن نور راه خود را از چاه و خيرش را از شر و نفعش را از ضرر تميز دهد، منافع و خيرات را بگيرد و از ضرر و شر احتراز كند. به خلاف كافر كه مثلش مثل كسى است كه در ظلمت و تاريكى محض به سرمى‌برد و راه نجات و مفرى پيدا نمى‌كند، كافر زندگى و مرگش و همچنين در عوالم بعد از مرگش همه در ظلمت است، در زندگى خير را از شر و نفع را از ضرر تشخيص نمى‌دهد. اين آيه از نظرى نظير آيه‌(إِنَّما يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ يَسْمَعُونَ وَ الْمَوْتى‌ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ)[1]

[1] فقط كسانى كه گوش شنوا دارند( دعوت تو را) اجابت مى‌كنند و مردگان را خدا زنده مى‌كند.

سوره انعام آيه 36