بود، صحيح نبود كه بفرمايد:(لا مُعَقِّبَ لِحُكْمِهِ) براى اينكه در اين صورت براى حكمش دنبال كننده‌اى مى‌بود، و كسى بود كه رعايت مصلحت را در كارها و در حكم، بر او واجب كند. و نيز صحيح نبود بفرمايد: يفعل ما يشاء زيرا كه در اين صورت ديگر نمى‌توانست هر چه مى‌خواهد بكند، بلكه تنها كارى را مى‌توانست انجام دهد كه داراى مصلحت باشد.

و در باره اينكه كارها و احكامش همه بر طبق مصلحت است مى‌فرمايد:(قُلْ إِنَّ اللَّهَ لا يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ)[1] و نيز مى‌فرمايد:(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاكُمْ لِما يُحْيِيكُمْ)[2] و همچنين آيات ديگرى كه احكام خداى را به وجوهى از حسن و مصلحت تعليل مى‌كند.

[بيان آيات‌]

(قُلْ لَوْ أَنَّ عِنْدِي ما تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ لَقُضِيَ الْأَمْرُ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ) يعنى اگر مى‌توانستم خواسته‌هاى بيجاى شما را عملى سازم و معجزه پيشنهادى شما را كه اگر به هر پيغمبرى نازل شود قطعا كار او و قومش را يكسره مى‌كند، جامه عمل بپوشانم، ناچار كار من و شما نيز يكسره گشته و يكى از ما دو طرف دعوا، نجات يافته و طرف ديگر هلاك و دچار عذاب مى‌شد، و معلوم است كه در اين ميان، تنها شما معذب و هلاك مى‌شديد، چون ستمكار شمائيد و عذاب الهى هم شامل حال ستمكاران است. زيرا خداى سبحان منزه‌تر از آن است كه ستمكار را از غير ستمكار نشناخته و مرا به جاى شما عذاب كند.

پس در اينكه فرمود:(وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِالظَّالِمِينَ) يك نوع كنايه و تعليلى به كار رفته و معنايش اين است كه شما معذب خواهيد بود، براى اين كه ظالميد، و عذاب الهى جز به ظالمين كارى ندارد. و اين جمله اشاره است به مطلبى كه در آيه‌(قُلْ أَ رَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتاكُمْ عَذابُ اللَّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ)[3] گذشت.

(وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَيْبِ لا يَعْلَمُها إِلَّا هُوَ ...) مفسرين در باره وجه اتصال اين آيه به ما قبل آن گفته‌اند: از آنجايى كه در آخر آيه قبلى داشت:(وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِالظَّالِمِينَ)، از اين جهت براى مزيد بيان فرمود: خزينه‌هاى غيب يا كليدهاى آن، نزد خداى سبحان است، و كسى را جز او از آن آگهى و علم نيست، و او است‌

[1] بگو به درستى كه خداوند به كار زشت امر نمى‌كند. سوره اعراف آيه 28

[2] اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد دعوت خدا و رسول را به دينى كه مايه زندگى شما است، بپذيريد. سوره انفال آيه 24

[3] سوره انعام آيه 47