نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 6 صفحه : 402
آرى موسى (ع) به اين معنا علم بهم رسانيده بود،
بدليل اينكه خداى تعالى در باره فرعون فرمود: (وَ لَقَدْ
أَرَيْناهُ آياتِنا كُلَّها فَكَذَّبَ وَ أَبى)[1] و گويا از همين جهت بوده كه خداى
سبحان او و برادرش را بعد از نويد به اينكه نفرينشان اجابت شد امر فرمود كه
استقامت ورزيده و راه مردم نادان را پيروى نكنند (و خدا داناتر است).
و از جمله
ادعيه آن جناب دعائى است كه خداى تعالى در آيات زير حكايت كرده است:(وَ اخْتارَ مُوسى قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلًا لِمِيقاتِنا فَلَمَّا أَخَذَتْهُمُ
الرَّجْفَةُ قالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ أَهْلَكْتَهُمْ مِنْ قَبْلُ وَ إِيَّايَ أَ
تُهْلِكُنا بِما فَعَلَ السُّفَهاءُ مِنَّا إِنْ هِيَ إِلَّا فِتْنَتُكَ تُضِلُّ
بِها مَنْ تَشاءُ وَ تَهْدِي مَنْ تَشاءُ أَنْتَ وَلِيُّنا فَاغْفِرْ لَنا وَ
ارْحَمْنا وَ أَنْتَ خَيْرُ الْغافِرِينَ. وَ اكْتُبْ لَنا فِي هذِهِ الدُّنْيا
حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ إِنَّا هُدْنا إِلَيْكَ)[2] در اين دعا
ابتدا مىكند به جمله: ببخشاى بر ما ...، چون موقفش موقف سختى بود، موقفى بود كه
غضب الهى و قهرى كه هيچ موجودى تاب تحمل آن را ندارد قومش را فرا گرفته بود و در
چنين موقفى درخواست از چنين مولايى كه حرمتش هتك و بر ساحت سيادت و مولويتش توهين
شده و از اين رو بر بندگان خود خشم گرفته، مانند درخواستهاى عادى نيست، روى همين
حساب بود كه موسى (ع) نخست چيزى گفت كه اين فوران غضب الهى را تسكين دهد، شايد كه
به اين وسيله بتواند زمينه را براى طلب مغفرت و رحمت آماده سازد، و آن اين بود كه
گفت: پروردگارا تو اگر مىخواستى قبل از اين آنان و مرا هلاك كرده بودى. به طورى
كه قرينه مقاميه دلالت مىكند مىخواهد عرض كند: نفس من و نفوس قومم همه در قبضه
قدرت و اطاعت مشيت تو است، تو اگر مىخواستى قبلا هم كه من در بينشان بودم همه را
هلاك مىكردى، همانطورى كه امروز هلاكشان كردى و مرا زنده گذاشتى، ليكن من متحيرم
كه اگر تنها بسوى قوم خود برگردم و مرا به قتل برگزيدگان خود متهم سازند چه جواب
بگويم؟ و تو حال آنان را از من
[1] جدا آيات خود را به فرعون نشان داديم و با اينهمه تكذيب كرد
و از پذيرفتن دعوت موسى سر پيچيد. سوره طه آيه 56.
[2] موسى از قوم خود براى ميقات ما هفتاد نفر را انتخاب كرد،
وقتى صاعقه آنها را هلاك نمود موسى عرض كرد: پروردگارا! تو اگر قبل از اين هم
مىخواستى آنها را هلاك كرده بودى، ليكن آيا ما را به جرم پيشنهاد سفهاى قوم هلاك
مىكنى؟ من اين صاعقه را جز امتحانى از ناحيه تو نمىدانم، با اين آزمايش گمراه
مىكنى هر كه را بخواهى و هدايت مىكنى هر كه را بخواهى، تو ولى مايى ببخشاى بر
ما، و رحم كن بما كه تو بهترين رحمكنندگانى، و براى ما در اين دنيا و در آخرت
حسنه بنويس، چه ما بسويت هدايت يافتيم. سوره اعراف آيه 156.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 6 صفحه : 402