نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 6 صفحه : 400
درخواست كرده نفع شخصيش بوده و لذا گفت: غرضم از
اين درخواستها اين است كه من و همه بندگانت تو را بسيار تسبيح گفته و بسيار ذكر
گوئيم، و بر صدق ادعايش استشهاد كرده به اينكه تو اى پروردگار به آنچه كه در دلهاى
ما است آگاهى، در حقيقت دل و جان خود و برادرش را عرضه به پروردگار نموده و
گفت: (إِنَّكَ كُنْتَ بِنا بَصِيراً) و اينكه
سائل محتاج خودش را در حاجتى كه دارد عرضه كند بر مسئولى بىنياز و جواد، خود
بهترين و قوىترين راهى است براى تحريك عاطفه رحمت، براى اينكه نشان دادن حاجت
تاثيرش بيشتر است از ذكر آن، زيرا در ذكر آن به زبان احتمال دروغ هست و در نشان
دادنش اين احتمال نيست.
و از آن
جمله، نفرينى است كه خداى تعالى از آن جناب در باره فرعون و فرعونيان نقل
مىكند: (وَ قالَ مُوسى رَبَّنا إِنَّكَ آتَيْتَ فِرْعَوْنَ وَ مَلَأَهُ
زِينَةً وَ أَمْوالًا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا رَبَّنا لِيُضِلُّوا عَنْ سَبِيلِكَ
رَبَّنَا اطْمِسْ عَلى أَمْوالِهِمْ وَ اشْدُدْ عَلى قُلُوبِهِمْ فَلا
يُؤْمِنُوا حَتَّى يَرَوُا الْعَذابَ الْأَلِيمَ. قالَ قَدْ أُجِيبَتْ
دَعْوَتُكُما فَاسْتَقِيما وَ لا تَتَّبِعانِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ)[1].
اين آيات در
باره نفرينى است كه موسى و هارون هر دو كردهاند، و لذا در اولش كلمه:
ربنا بكار رفته، علاوه بر اين، قسمت دوم آيه هم دلالت بر اين معنا دارد، چون
پروردگار در جواب فرموده: (قَدْ أُجِيبَتْ دَعْوَتُكُما)- نفرين شما
دو نفر اجابت شد و اين دو بزرگوار اول نفرين به اموال آنان كردند و درخواست
نمودند كه خداوند اموالشان را از قابليت انتفاع بياندازد سپس به جانشان و اينكه
خدا دلهايشان را سخت كند تا ايمان نياورند و در نتيجه عذاب دردناك را در يابند و
ديگر ايمانشان قبول نشود، چنان كه فرمود: (يَوْمَ يَأْتِي
بَعْضُ آياتِ رَبِّكَ لا يَنْفَعُ نَفْساً إِيمانُها لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ
قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمانِها خَيْراً)[2].
معناى نفرين
دومى موسى و هارون اين است كه با محروم كردنشان از نور ايمان از آنان انتقام
بگيرد و به عذاب ناگهانى كه مهلت ايمان به ايشان ندهد دچارشان سازد،
[1] و موسى گفت پروردگار ما! بدرستى كه تو، به فرعون و فرعونيان
در حيات دنيا زينت و اموالى دادى، پروردگارا تا بندگانت را از راه تو، به ضلالت
بكشانند، اى پروردگار ما اموالشان را مانند سنگريزه از حيز انتفاع ساقط كن و بر
دلهاىشان مهر نه تا قبل از ديدار عذاب دردناك ايمان نياورند، پروردگار متعال
فرمود: نفرين شما اجابت شد پس در كار خود استقامت بورزيد و هرگز راه كسانى را كه
علم ندارند پيروى مكنيد. سوره يونس آيه 89.
[2] روزى كه بعضى از نشانههاى عذاب پروردگارت فرا مىرسد ديگر
سودى نمىدهد به كسى ايمان او، چون قبل از ديدن عذاب ايمان نياورده بود يا اگر
ايمان آورده بود با سرمايه ايمان خود خيرى كسب نكرده بود. سوره انعام آيه 158.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 6 صفحه : 400