و البته اين ادبى است فردى، و دنبال اين ادب فطرى فردى، ادب اجتماعى را ذكر مى‌كند، و آن اين است كه مردم جز امت واحده‌اى نيستند، و براى آنها جز يك پروردگار نيست، پس بايد همه در ترس از او و پرهيز از عقابش اجتماع كنند و به اين وسيله اختلاف و تفرقه را به ميان خود راه ندهند. وقتى آن ادب فردى و اين ادب اجتماعى دست به دست هم داد مجتمع واحد و بدون سر و صدايى در بشر تشكيل مى‌شود و همه با كلمه واحد، پروردگار واحدى را مى‌پرستند و مبناى فرد فردشان ادب الهى مى‌شود، در نتيجه از كارهاى زشت پرهيز مى‌كنند و سرانجام بر اريكه سعادت قرار خواهند گرفت. اين ادب فردى و اجتماعى را يك آيه ديگر از آيات قرآن متضمن آن است:(شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى‌ وَ عِيسى‌ أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ)[1] زيرا اين يك آيه هم ادب فردى يعنى ادب نسبت به پروردگار را كه اقامه دين است ذكر كرده، و هم ادب اجتماعى يعنى ادب نسبت به مردم را و آن متفرق نشدن است.

در جاى ديگر اين دو از هم جدا ذكر شده، در آيه‌(وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا نُوحِي إِلَيْهِ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ)[2] تنها ادب بالنسبه به پروردگار يعنى توحيد او و انجام دادن عبادت بر مبناى توحيد ذكر شده، و در آيات:(وَ قالُوا ما لِهذَا الرَّسُولِ يَأْكُلُ الطَّعامَ وَ يَمْشِي فِي الْأَسْواقِ لَوْ لا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَلَكٌ فَيَكُونَ مَعَهُ نَذِيراً. أَوْ يُلْقى‌ إِلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ تَكُونُ لَهُ جَنَّةٌ يَأْكُلُ مِنْها) تا آنجا كه مى‌فرمايد:(وَ ما أَرْسَلْنا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعامَ وَ يَمْشُونَ فِي الْأَسْواقِ)[3] تنها سيره انبيا و ادب الهى آنها را نسبت به مردم بيان فرموده و آن عبارت بوده از آميزش‌شان با مردم و ترك تحجب و اختصاص و امتياز در بين آنان.

و همه اينها چيزهايى است كه فطرت انسان هم از آن بيزار است.

[1] خداوند براى شما از دين چيزهايى را تشريع كرده كه نوح را بدان توصيه فرموده بود. و چيزى كه ما به تو وحى كرديم و هم چنين آن چيزى كه ابراهيم و موسى و عيسى( ع) را بدان توصيه نموديم همانا اين بود كه دين را بپا داريد و در آن متفرق مشويد. سوره شورى آيه 13.

[2] و ما نفرستاديم قبل از تو كسى از پيغمبران را مگر اينكه به او وحى مى‌كرديم كه معبودى جز من نيست پس مرا عبادت كنيد. سوره انبيا آيه 25.

[3] و گفتند اين چه پيغمبرى است كه غذا مى‌خورد و در بازارها راه مى‌رود؟! چرا فرشته‌اى به كمك او نيامد تا در كار انذار ياريش كند؟! و چرا گنجى در برابرش فرو نريخت يا لا اقل باغى كه از ميوه‌اش استفاده كند ندارد؟!- تا آنجا كه مى‌فرمايد- و ما قبل از تو پيغمبرانى نفرستاديم مگر اينكه آنان نيز غذا مى‌خوردند و در بازارها راه مى‌رفتند. سوره فرقان آيه 7 و 20.