آورند سپس پرهيز كرده و نيكويى كنند و خداوند دوست ميدارد نيكوكاران را (93).

بيان آيات‌

اين آيات به حسب سياق بى ارتباط به هم نيستند، و مثل اين است كه پشت سر هم يا يك دفعه نازل شده‌اند، و آيه آخرى بمنزله دفع توهمى است كه آن توهم را بعدا تفصيل خواهيم داد، به هر حال اين آيات همگى در مقام بيان احكام شراب هستند و در بعضى از آنها قمار و در بعضى ديگر انصاب و ازلام هم علاوه شده است، و ما سابقا در ذيل آيه‌(يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِما إِثْمٌ كَبِيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما)[1] در جلد اول و نيز در تفسير آيه:(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى‌ حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ)[2]، در جلد چهارم از اين كتاب گفتيم كه اين دو آيه با آيه‌(قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ الْإِثْمَ)[3] و آيه مورد بحث تا جمله‌(أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ) اگر همه به هم منضم و يك جا در نظر گرفته شوند سياقهاى مختلفشان اين معنا را مى‌رساند كه شارع مقدس شراب را بتدريج تحريم فرموده است، نمى‌خواهيم بگوييم نخست نهى تنزيهى سپس نهى اعافه‌[4] و در مرتبه سوم نهى كراهتى و در آخرين مرحله نهى تحريمى كرده تا سر از نسخ در آورد.

و نيز نمى‌خواهيم بگوييم بمنظور رعايت سياست در اجراى احكام دينى نخست نهى را بطور مبهم سپس روشن‌تر يا اول خفى و سپس صريح‌تر بيان فرموده تا كسى بگويد، كلمه اثم در آيه شريفه‌(قُلْ إِنَّما حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَواحِشَ) كه آيه‌ايست مكى و واقع در سوره اعراف به ضميمه‌(قُلْ فِيهِما إِثْمٌ كَبِيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ) كه آيه‌ايست مدنى در سوره بقره يعنى اولين‌

[1] از تو از شراب و قمار مى‌پرسند، بگو در آن دو گناهى است بزرگ و منافعى است براى مردم و گناه آن دو بزرگتر از سود آنها است. سوره بقره آيه 219.

[2] هان اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد نزديك نماز نشويد در حالى كه مست هستيد صبر كنيد تا اينكه بحال آمده و بفهميد كه چه مى‌گوييد. سوره نساء آيه 43.

[3] بگو جز اين نيست كه پروردگار من كارهاى زشت و گناهان را چه در ظاهر انجام شود و چه خفا، حرام نموده است. سوره اعراف آيه 33.

[4] نهى تنزيهى و اعافه و كراهت و تحريم بترتيب هر يك از ما قبل خود در افاده مبغضيت شديدترند.