شكرگزارى كنيد (89).

بيان آيات‌

اين سه آيه و تعدادى از آياتى كه بعد از آنها واقع شده‌اند، يعنى حدود صد و اندى از آيات اين سوره در مقام بيان پاره‌اى از احكام فرعى هستند، و اين آيات مجموعا نظير جمله معترضه‌ايست كه در بين دو دسته از آياتى واقع شده‌اند كه متعرض داستانهاى مسيح (ع) و مسيحيان است. و اين آيات چون طوايف متفرقه‌اى هستند و در باره احكام مختلفى نازل شده‌اند، از اين جهت مى‌توان گفت هر كدام براى خود مستقل‌اند، و در فهمانيدن مدلول خود تمام و غير مربوط به ما بقى آيات‌اند، بنا بر اين مشكل است گفته شود كه همه آنها يك دفعه نازل شده‌اند، و يا با بقيه آيات سوره نازل شده‌اند، زيرا مضامين اين آيات طورى است كه نمى‌توان بين آنها ارتباط بر قرار كرد، تا بتوان آن را شاهد اين حرف قرار داد، و اما رواياتى كه در باره شان نزول آنها وارد شده به زودى بعضى از آنها را كه عمده آنها است در بحث روايتى آينده نقل خواهيم نمود.

در اين سه آيه نيز مطلب از همين قرار است، يعنى بين آنها ارتباط زيادى نيست، چون آيه سومى مستقل در معنا و آيه اولى هم از سومى اجنبى است، گر چه از بعضى جهات خالى از نوعى مناسبت هم نيست، و آن اين جهت است كه يكى از وسايل حرام كردن طيبات سوگند است، و از جمله مصاديق سوگند لغو، سوگنديست كه بعضى طيبات را كه خداوند حلالش كرده حرام نمايد، و شايد همين جهت باعث بوده كه بعضى‌ها- بطورى كه از آنها نقل شده- نزول همه اين آيات را راجع به سوگند لغو دانسته‌اند. اين حال آيه اولى با سومى است و اما آيه دومى، كانه دنباله همان آيه اولى است، كما اينكه ذيل آن يعنى جمله‌(وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ) بلكه و همچنين صدرش به بعضى عنايات به اين معنا شهادت مى‌دهد، زيرا صدر آيه مشتمل بر واو عاطفه و امر به خوردن حلال طيبى است كه آيه اولى از تحريم و اجتناب از آن نهى مى‌كند، و به اين توجيه مى‌توان اين دو آيه را از نظر معنا ملتئم و از جهت حكم متحد و سياقشان را يكى كرد.

(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَيِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ) راغب در مفردات گفته است: حرام به معناى چيزى است كه از آن منع شده باشد، چه اين منع به تسخير الهى باشد، و چه به منع قهرى، و چه به منع عقلى يا منع شرعى يا از ناحيه‌