نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 98
مىتوانيد نماز را شكسته بخوانيد و اين ظاهر
منافات ندارد كه آيه شريفه در سياق وجوب آمده باشد.
خلاصه از نظر
سياق دلالت بر وجوب كند، و از آن استفاده شود كه بايد نماز را بشكنيد، بطورى كه
اگر تمام بخوانيد نمازتان باطل است.
هم چنان كه
در آيه شريفه:(إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ
فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ
بِهِما)[1] با اينكه
سعى بين صفا و مروه از واجبات حج و عمره است.
علت اينكه
گفتيم منافات ندارد، اين است كه مقام آيه شريفه مقام تشريع حكم است و در آن صرف
كشف از اينكه چنين حكمى هست كافى است، و لازم نيست كه در اين مقام همه جهات و
خصوصيات حكم بيان شود. (مىخواهد بفرمايد: نماز در سفر شكسته است و سعى بين صفا و
مروه تشريع شده، اما آيا به نحو وجوب است يا غير وجوب از اين جهت ساكت است، چون در
مقام بيان اين خصوصيات نيست.) هم چنان كه نظير اين تعبير را درباره روزه واجب آورده،
فرموده:(وَ أَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ)[2].
(إِنْ خِفْتُمْ أَنْ يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا ...) كلمه
فتنه هر چند كه معانى بسيار مختلفى دارد، و ليكن آنچه از اطلاق آن در قرآن
در خصوص كفار و مشركين معهود است، شكنجه است، يعنى كشتن و زدن و امثال اينها.
قرائنى هم كه
در كلام است اين معنا را تاييد مىكند.
پس معناى آيه
اين است كه اگر از كفار ترسيديد كه شما را شكنجه كنند و مورد حمله قرار دهند و به
قتل برسانند، مىتوانيد نماز را به صورت نماز خوف بخوانيد.
و در جمله
مورد بحث قيد و يا شرط است براى جمله فلا جناح عليكم ... و مىفهماند
كه ابتداء شكستن نماز براى خوف فتنه و ترس از دشمن تشريع شد، و اين خصوصى بودن
مورد، منافات ندارد با اينكه براى بار دوم بطور عموم و براى همه سفرهاى مشروع
تشريع شود. هر چند كه پاى خوف در ميان نباشد. آرى، كتاب خدا يك قسم از نماز شكسته
را بيان مىكند و سنت رسول اللَّه آن را براى همه صور، عمومى مىسازد، كه ان شاء
اللَّه رواياتش بزودى مىآيد.
[1] صفا و مروه محققا از شعائر خداى تعالى است. پس كسى كه به حج
و يا عمره مىرود، گناهى و حرجى بر او نيست كه بين اين دو نقطه سعى كند.
سوره بقره، آيه 158 .
[2] و اينكه روزه بگيريد برايتان بهتر است. سوره بقره، آيه
184 .
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 98