نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 466
مورد بحث نيز بر اين معنا دلالت دارد.
و از جمله:(وَ آتاكُمْ ما لَمْ يُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِينَ) به دست مىآيد كه
قبل از فرمان داخل شدن در سرزمين مقدس عدهاى از معجزات از قبيل من و سلوى و
انفجار چشمههاى دوازدهگانه از يك سنگ و سايه افكندن ابر بر سر آنان رخ داده
بوده.
و از اينكه
جمله:(الْقَوْمِ الْفاسِقِينَ) دو نوبت تكرار شده
چنين بر مىآيد كه قبل از اين فرمان از ناحيه بنى اسرائيل مخالفت و معصيت رسول
مكرر پيش آمده بوده و به قدرى اين مخالفت را تكرار كردهاند كه صفت فسق بر آنان
صادق شده.
بنا بر اين
همه اينها قرينههايى است كه دلالت مىكند بر اينكه داستان داخل نشدنشان به ارض
مقدسه و در نتيجه سرگردانيشان در قسمت اخير زندگى موسى (ع) در بين بنى اسرائيل
واقع شده، و غالب داستانهايى كه در قرآن كريم از بنى اسرائيل حكايت شده قبل از اين
قسمت بوده.
پس اينكه
موسى (ع) خطاب به قوم خود فرموده:(اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ
عَلَيْكُمْ) منظور از آن نعمتهايى است كه خداى تعالى بر بنى اسرائيل ارزانى
داشته و آنان را بدان اختصاص داده و اگر قبل از صدور اين فرمان كه بايد داخل ارض
مقدسه شوند نعمتها را به رخ آنان كشيده و بيادشان آورده، براى اين بوده كه اين
فرمان را با نشاط بپذيرند، و آن را مايه زيادتر شدن نعمت و تماميت نعمتهاى قبلى
خود تلقى كنند، چون خداى تعالى قبل از اين فرمان نعمتها به آنان ارزانى داشته بود
موسى را بر آنان مبعوث نموده و به سوى دين خود هدايتشان كرده بود و از شر آل فرعون
نجاتشان داده تورات را بر آنان نازل و شريعت را برايشان تشريع كرده بود، ديگر تا
تماميت نعمت چيزى به جز تشكيل حكومت نمانده بود و فرمان داخل شدن در ارض مقدسه به
همين منظور بوده كه در آن سرزمين توطن نموده آقايى و استقلال به دست آورند.
[سه قسم
نعمتهايى كه خداى سبحان به بنى اسرائيل ارزانى داشت]
خداى تعالى
در آيات مورد بحث كه مىخواهد نعمتها را بطور تفصيل ياد آور شود آنها را به سه
دسته تقسيم كرده و فرمود:(إِذْ جَعَلَ فِيكُمْ
أَنْبِياءَ)، كه اين يك قسم از نعمتهايى است كه به بنى اسرائيل ارزانى داشته
بود، و آن يا به اين بود كه ريشه دودمان آنان را انبيايى چون ابراهيم و اسحاق و
يعقوب و انبياى بعد از ايشان قرار داده بود، و يا اينكه انبيايى از خصوص بنى
اسرائيل چون يوسف و اسباط و موسى و هارون برگزيده بود، و اين نعمت كه آغازگر
دودمان قومى برگزيدگان از خلق و انبياى عظام باشد خود نعمتى است كه هيچ نعمتى به
پايه آن نمىرسد.
قسم دوم از
نعمتها را جمله:(وَ جَعَلَكُمْ مُلُوكاً) بيان مىكند و
مىفرمايد خداى
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 466