نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 44
پس مىتوان گفت: آيه شريفه در معناى نهى از شفاعت
در كار بد است، يعنى شفاعت اهل ظلم و طغيان و نفاق و شرك است، زيرا اين طوائف،
مفسدين در ارض هستند و نبايد در كار آنان وساطت كرد.
(وَ إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها ...) اين جمله
امر به تحيت است، در مقابل تحيتى كه ديگران به انسان مىدهند، مىفرمايد: در پاسخ
تحيت ديگران، تحيتى به مثل آن و يا بهتر از آن بدهيد. و اين حكمى است عمومى، تمامى
تحيتها را شامل مىشود، چيزى كه هست مورد آيات محل بحث ما به شهادت آيات بعد تحيت
سلام و صلحى است كه مسلمانان دريافت مىكنند.
(اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ ...) معناى آيه شريفه
روشن است، و اين آيه به منزله تعليلى است براى مضمونى كه دو آيه قبل متضمن آن بود،
كانه فرموده: تكليفى كه خداى تعالى در امر شفاعت حسنه و سيئه به شما كرده
بگيريد و آن را انجام دهيد، و تحيت هر كسى كه به شما تحيت مىدهد با رد و اعراض
باطل نكنيد زيرا پيش روى شما روزى است كه خداى سبحان همه شما را در آن جمع
كند، و شما را جزاء مىدهد، اگر دعوتش را بپذيريد، جزاى خير و اگر رد كنيد كيفر
مىدهد.
[گمراهى
منافقين مستند به خدا است و با شفاعت و دلسوزى هدايت نمىشوند]
(فَما لَكُمْ فِي الْمُنافِقِينَ فِئَتَيْنِ وَ اللَّهُ أَرْكَسَهُمْ ...) كلمه
فئه به معناى طائفه است و كلمه اركاس كه مصدر باب افعال است به
معناى رد است.
و اين آيه با
مضمونى كه دارد نه متفرع بر زمينه چينى قبل يعنى جمله:(مَنْ
يَشْفَعْ شَفاعَةً ...) است و معناى آيه اين است كه وقتى شفاعت
ناپسند سهمى از بدى و زشتى خود را به واسطه و شفيع مىدهد، پس اى مؤمنين شما را چه
مىشود كه درباره منافقين دو دسته شدهايد و دو حزب تشكيل دادهايد؟ يكى مىگويد:
بايد با آنان جنگ كرد، ديگرى در مقام شفاعت بر مىآيد كه زنهار با آنان جنگ مكنيد،
اين دسته از شجره فسادى كه با رشد منافقين رشد مىكند اغماض مىكنند و آيا
مىخواهند اين منافقين را كه بعد از بيرون شدن از ضلالت يعنى بعد از مسلمان شدن
دوباره به سزاى گناهانى كه كردند به طرف ضلالتشان برگردانيده، به راه خدا
برگردانند؟ آيا مىخواهند با شفاعت خود كسانى را هدايت كنند كه خداى تعالى
گمراهشان كرده؟ با اينكه وقتى خدا كسى را گمراه كرد ديگر راهى به سوى هدايت ندارد.
(وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا) در اين جمله التفاتى
از خطاب به مؤمنين (فما لكم) به خطاب به رسول اللَّه
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 44