امتى را كه در راه سعادت خود تحمل كرده‌اند، به باد دهد و يا سيادت و سرورى آن امت را به ذلت و مسكنت مبدل سازند و يا خون افراد امت را هدر دهند و يا افرادى را اسير دشمن سازند.

علماى دين به آن جهت محدثند، يا فقيه و يا قارى و يا امثال آن هستند، چه اطلاعى از اينگونه مسائل دارند؟ تا خداى عز و جل امت اسلام را مامور سازد به اينكه در اين مسائل به علما مراجعه كنيد؟ در مراجعه به علما چه اميدى براى حل مشكلات سياسى هست؟.

و اما اينكه بعضى ديگر گفته‌اند و يا ممكن است بگويند كه مراد از اولى الامر خلفائى هستند كه بعد از رحلت رسول خدا 6 زمام امور مسلمين را در دست گرفتند يعنى: ابا بكر، عمر، عثمان و على (ع) است، علاوه بر اينكه هيچ دليلى قطعى از كتاب و سنت بر آن نيست، اين اشكال بر آن وارد است كه از دو حال بيرون نيست، يا حكم آيه شريفه مختص به زمان رسول خدا 6 است و يا عمومى است و شامل زمانهاى بعد نيز مى‌شود. اگر مختص به زمان رسول خدا 6 باشد، لازمه‌اش اين است كه در زمان رسول خدا 6 همه مسلمين اين چهار نفر را به عنوان اولى الامر بشناسند و حد اقل صحابه بايد اين شناسايى را داشته باشند در حالى كه حديث و تاريخ چنين شانى و شؤونى از اين قبيل را براى خصوص آنان ضبط نكرده و اگر عمومى باشد، لازمه‌اش اين است كه با در گذشت اين چهار نفر حكم آيه شريفه قطع شده باشد و لازمه ديگرش اين است كه خود آيه بايد اين معنا را خاطر نشان كرده باشد، يعنى فرموده باشد حكم آيه بر خلاف آنچه از ظاهرش استفاده مى‌شود، منحصرا مربوط به زمان زندگى اين چهار نفر است، هم چنان كه مى‌بينيم همه احكامى كه اختصاص به برهه‌اى از زمان دارد آيه‌اى كه آن را بيان مى‌كند، اين معنا را خاطر نشان مى‌كند، مانند احكامى كه مخصوص به رسول خدا 6 است و ما در آيه شريفه اثرى از اين تذكر نمى‌بينيم.

و اما اينكه بعضى ديگر گفته‌اند و يا ممكن است بگويند: كه مراد از اولى الامر ، اهل حل و عقد از امت است، اشكالش به زودى مى‌آيد، تذكرى كه لازم است قبلا داده شود، اين است كه گوينده اين حرف چون ديده در عصر رسول خدا 6 مسلمانان افراد معينى به نام اهل حل و عقد نداشتند و جامعه آن روز مانند جوامع امروز دنيا نبوده كه امور عامه به وسيله هياتى به نام هيات وزرا و يا جمعيتى كه مردم به انتخاب خود به مجلس شورا مى‌فرستند و يا دولتمردانى ديگر اداره شود. بلكه در آن روز تنها حكم خدا و رسولش در بين مردم جارى مى‌شده، لذا براى اينكه چنين اشكالى به او نشود، نام اهل حل و عقد را مبدل به اهل شورا نمود و افرادى از صحابه كه رسول خدا 6 در امور با آنان مشورت‌