(إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرامَ بَعْدَ عامِهِمْ هذا)[1] و آيه:(فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ)[2]، قبل از آيه مورد بحث:(وَ لَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرامَ) نازل شده باشد، و در صورت ديگر، معنا ندارد كه بعد از آن حكم به قتل، و دستور به اينكه نزديك مسجد الحرام نشوند، بفرمايد: متعرض مشركين كه قصد خانه خدا دارند مشويد.

و شايد اشكالى كه در اين دو داستان و امثال آن بوده باعث شده كه ابن عباس و مجاهد و قتاده و ضحاك بطورى كه نقل شده بگويند: آيه:(وَ لَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرامَ) به وسيله آيه پنجم و بيست و هشتم از سوره برائت نسخ شده است، و داستان نسخ در تفسير قمى نيز آمده، و از ظاهر آن بر مى‌آيد كه روايتى بوده باشد نه گفتار خود قمى.

و با همه اين احوال و اقوال يك نكته همه آنها را باطل مى‌سازد، و آن اين است كه سوره مائده بعد از سوره برائت نازل شده، از طرق ائمه اهل بيت : نيز رواياتى رسيده، كه در سوره مائده ناسخ هست ولى منسوخ نيست، از اين روايات هم كه بگذريم جمله:

(الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ ...) صريح در اين است كه با نزول سوره مائده دين خدا كامل شده، و اين تصريح با اينكه بعضى از آيات آن نسخ شود نمى‌سازد.

و بنا بر اين مفاد جمله:(وَ لَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرامَ) به منزله اجمالى است كه جمله بعدى آن كه مى‌فرمايد:(وَ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ أَنْ تَعْتَدُوا ...)، آن را تفسير و شرح مى‌كند، و مى‌فرمايد: اگر مشركين قبلا متعرض شما شدند و يا از زيارت شما جلوگيرى كردند شما بخاطر كينه توزى و از در انتقام متعرض آنها كه قصد خانه خدا دارند مشويد، و با تعرض خود نسبت به آنها و كشتن و آزارشان حرمت خانه خدا را از بين نبريد، بلكه همواره بر بر و تقوا يكديگر را كمك كنيد.

[رواياتى در باره معناى نيكى و اثم در ذيل جمله (تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‌ ...) ]

و در در المنثور است كه احمد و عبد بن حميد در تفسير اين آيه يعنى جمله: (وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ ...) ، و بخارى در تاريخ خود از وابصه روايت كرده‌اند كه گفت: من به حضور رسول خدا 6 رسيدم، و تصميم داشتم در سؤال از خوبيها و بديها چيزى را فروگذار نكنم، ولى خود آن جناب فرمود: اى وابصه آيا مى‌خواهى به تو خبر دهم كه به چه منظور آمده‌اى، و آمده‌اى تا چه چيزهايى بپرسى؟ خودت مى‌گويى يا من خبرت دهم، عرضه داشتم:

يا رسول اللَّه شما بفرمائيد، فرمود: تو آمده‌اى از خوبيها و بديها بپرسى، آن گاه از انگشتان دستش‌

[1] سوره برائت، آيه 28.

[2] سوره برائت، آيه 5.