اين است كه يهوديان غير از ظن، دليلى بر عقيده خود ندارند، آن هم ظنى ناخالص كه نمى‌توانند به پاى آن بايستند و اين معنا به فرضى كه از نظر لغت، معناى ثابتى باشد، معنايى غريب است كه لفظ قرآن را نمى‌توان بر مثل آن حمل كرد، زيرا استعمال كلمات غير مانوس از هيچ فصيحى پسنديده نيست، تا چه رسد به قرآن كريم كه فصيح‌ترين كلام است.

[رفع عيسى (ع) (به سوى خدا) با روح و جسم او و نوعى تخليص بوده‌]

(بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ وَ كانَ اللَّهُ عَزِيزاً حَكِيماً) مساله رفع عيسى (ع) به آسمان را قرآن كريم در سوره آل عمران آورده و فرموده:

(إِذْ قالَ اللَّهُ يا عِيسى‌ إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَ رافِعُكَ إِلَيَّ)[1] و خداى تعالى بطورى كه ملاحظه مى‌كنيد اول توفى (گرفتن) را ذكر كرد و سپس بالا بردن را.

و اين آيه شريفه به حسب سياق، وقوع ادعاى يهود را كه او را كشتند و يا به دار زده‌اند نفى مى‌كند و ظاهرش دلالت دارد بر اينكه همان شخصى را كه يهود دعوى كشتن و به دار زدن او را دارند خداى تعالى با همان بدن شخصيش به سوى خود بالا برده و از كيد دشمن حفظ فرموده، پس معلوم مى‌شود عيسى (ع) را با بدن و روحش به آسمان بالا برده، نه اينكه مانند ساير انسانها روحش از كالبدش جدا شده و به آسمان بالا رفته باشد، چون اين احتمال چيزى است كه با ظاهر آيه با در نظر گرفتن سياق آن نمى‌سازد، چون اضرابى كه در جمله:

(بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ) واقع شده، با صرف بالا بردن روح عيسى بعد از مردنش نمى‌سازد و ساده‌تر بگويم: بالا رفتن روح بعد از مردن هم در قتل هست و هم در آويخته شدن به دار و هم در مردن عادى، چون هر كسى كه بميرد روحش به عالم ارواح بالا مى‌رود ديگر معنا ندارد بفرمايد: بلكه ما او را به سوى خود بالا برديم كلمه بلكه به ما مى‌فهماند بالا بردن عيسى با روح و جسمش بوده.

پس اين رفع خود نوعى تخليص بوده كه خداى عز و جل عيسى را به آن وسيله خلاص كرده و به همين وسيله او را از دست يهوديان نجات داد، حال فرق نمى‌كند كه اين تخليص به وسيله قبض روح عيسى باشد يا نباشد و پاى قتل و صلبى به ميان نيامده باشد بلكه به نحوى ديگر بوده باشد كه ما آن را نمى‌شناسيم و يا آنكه با لقاء خدا زنده و باقى مانده باشد، به نحوى كه ما از چگونگى آن سر در نمى‌آوريم، اين هر دو محتمل است.

و از نظر عقل محال نيست كه خداى تعالى مسيح را گرفته، به سوى خود بالا برده و نزد

[1] آن زمان كه خداى تعالى به عيسى فرمود: اى عيسى من تو را مى‌گيرم و به سوى خودم بالا مى‌برم. سوره آل عمران، آيه 48 .