نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 118
روايتش مىآيد. ان شاء اللَّه تعالى.
و معناى آيه-
با قطع نظر از مورد نزولش- اين است كه، اى رسول در قضا و داوريهايت از كسانى كه
اصرار بر خيانت دارند و مستمر در آنند دفاع مكن. براى اينكه خداى تعالى خيانت كار
گنه پيشه را دوست نمىدارد. و هم چنان كه او كثير الخيانه را دوست نمىدارد، قليل
الخيانه را نيز دوست نمىدارد. چون اگر ممكن بود قليل الخيانه را دوست بدارد، ممكن
هم هست كه كثير الخيانه را دوست بدارد. و چون چنين است پس خدا از دفاع كردن از
قليل الخيانه نهى مىكند، همانطور كه از دفاع كردن از كثير الخيانه نهى فرموده: و
اما كسى كه در امرى خيانت كرده و سپس در يك نزاعى ديگر حق به جانب او است، دفاع
كردن از او دفاعى بىمانع است، و از ناحيه شرع از آن منع نشده و خداى تعالى از
چنين دفاعى نهى نفرموده، و جمله:(وَ لا تَكُنْ لِلْخائِنِينَ
خَصِيماً ...) شامل آن نمىشود.
(يَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ وَ لا يَسْتَخْفُونَ مِنَ اللَّهِ ...) اين جمله
نيز يكى ديگر از شواهدى بر گفتار ما است كه گفتيم از آيه (105) تا آيه (126) يك
سياق حاكم است، و در باره يك قصه نازل شده و آن قصهاى است كه جمله(وَ مَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْماً ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئاً ...) به آن اشاره
دارد. و اين استخفاء مناسب با اعمالى است كه ممكن است آن را به ديگرى نسبت داد،
نظير سرقت و امثال آن، در نتيجه اين احتمال تاييد مىشود كه آن چيزى كه اين آيه و
آيات قبلش به آن اشاره دارد، همان چيزى است كه آيه:
(وَ مَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْماً ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئاً) به آن نظر
دارد.
استخفاء و
پنهان كردن امرى از خداى تعالى امرى است محال، و غير مقدور چون هيچ چيزى در آسمان
و زمين نيست كه بر خدا پنهان باشد و وقتى استخفاء از خداى تعالى محال و غير مقدور
باشد، طرف مقابلش يعنى عدم استخفاء هم امرى اضطرارى و غير مقدور است، و چون از هر
دو طرف غير مقدور است، ديگر ملامت و سرزنشى به آن تعلق نمىگيرد. نمىشود كسى را
ملامت كرد كه چرا كارت را از خدا پنهان مىكنى و يا پنهان نمىكنى. ولى مىبينيم
كه بر حسب ظاهر، آيه مورد بحث اين سرزنش را كرده و اين خود سؤالى است كه در اين
جمله به ذهن مىرسد و جوابش اين است كه معناى تحت اللفظى استخفاء منظور نيست، بلكه
اين كلمه كنايه است از حياء كردن و شرمنده شدن و به همين جهت جمله:(وَ لا يَسْتَخْفُونَ مِنَ اللَّهِ) را با دو قيد مقيد كرده، اول با جمله(وَ هُوَ مَعَهُمْ إِذْ يُبَيِّتُونَ ما لا يَرْضى مِنَ الْقَوْلِ)[1] و با اين قيد