خدا كردند تفصيل مى‌دهد.

روشن‌ترين طايفه‌اى كه اين آيات با وضع آنان تطبيق مى‌كند يهودند، و اين آيات سياقى واحد و متصل دارد، و آيه اخير كه مى‌فرمايد:(إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى‌ أَهْلِها)، نيز اتصالش به آيات قبل روشن است، و همچنين آيه (176).

كه سخن از استفتاى مردم از مساله ارث دارد، ولى بعضى از مفسرين اين دو آيه را از بين همه آيات سوره نساء كه در مدينه نازل شده استثنا نموده‌اند و گفته‌اند: اين دو آيه در مكه نازل شده، با اين كه مساله ارث در مدينه تشريع شده است.

(أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيباً مِنَ الْكِتابِ ...) در تفسير آيات (36 الى 42) همين سوره گفتيم كه اين چند آيه يعنى آيات (36 الى 42) تا حدودى مربوط است به آيات (44- 58)، يعنى آيات مورد بحث، و در آنجا خوانديد.

كه گفتيم آن آيات در باره يهود نازل شده است.

و خلاصه كلام اين كه از آيات مورد بحث بر مى‌آيد، يهوديان به مؤمنين اظهار مودت و خير خواهى مى‌كرده‌اند، و از اين راه آنان را فريب مى‌داده‌اند، مثلا به بخل و خود دارى از انفاق وادار مى‌كردند، تا از اين راه نگذارند زحمات مؤمنين به نتيجه برسد، و قدمى به سوى تقدم و تعالى بردارند، اين آن چيزى است كه از ظاهر آيه بر مى‌آيد، و لازمه اين كه در شان يهود و دوستان و هم رازهاى يهود نازل شده باشد، نيز همين معنا است چون ثمره دوستى و سر و سر داشتن با يهود همين بود كه به وسيله تحريفات يهود از راه منحرف شوند، و هر جا كه آنها بروند، آنان نيز بروند. آنها بخل بورزند، و اينان را نيز وادار به بخل كنند.

اين آن مطلبى است كه از جمله‌(وَ يُرِيدُونَ أَنْ تَضِلُّوا السَّبِيلَ، وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِأَعْدائِكُمْ ...) استفاده مى‌شود، پس معناى دو آيه- و خدا داناتر است- چنين مى‌شود: آن چه اين جا برايت بيان مى‌كنيم تصديق و يا ارائه مصداق و نمونه‌اى است، براى آنچه قبلا از حال كسانى كه مختال و فخورند و در نتيجه بخل و ريا مى‌ورزند برايت بيان كرديم، مصدق و مصداق آن، گفتار يهوديانى است كه بهره‌اى از كتاب به ايشان داده شده-، البته بهره‌اى نه آن طور كه خودشان ادعا دارند كه همه كتاب آسمانى را دارند- آن گاه با همان سرمايه براى خود ضلالت مى‌خرند، و ضلالت را بر هدايت ترجيح مى‌دهند و مى‌خواهند شما مسلمانان نيز راه سعادت را گم كنيد.

آرى يهوديان هر چند كه با شما به روى خوش ملاقات مى‌كنند، و هر چند اظهار محبت نموده، در قيافه افراد صالح در مى‌آيند و آن چنان با شما برخورد مى‌كنند كه گويى خير خواه و ياوران شمايند، و اى بسا حرفهايى بزنند كه طبع شما آن را بپسندد، و دلهايتان‌