نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 421
بنا بر اين جمله:(اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ)، به اين معنا اشاره مىكند كه ربيبهها از آنجايى
كه غالبا در دامن خود شما بزرگ مىشوند، و غالبا نزد شمايند، همان حكمت و ملاكى كه
در تحريم مادران و خواهران بود، در آنان نيز هست، (و به همان جهت كه زناى با خصوص
آن اصناف را نام برديم زناى با ربيبه را نيز نام برديم.
و به هر حال
مىخواهيم بگوئيم قيد (فى حجوركم) احترازى نيست، و نمىخواهد بفرمايد تنها آن
ربيبهاى حرام است كه در دامن شما و در خانه شما است، و اما اگر در خانه غير و يا
دختر بزرگى باشد كه در دامن شما پرورش نيافته مىتوانيد با او ازدواج كنيد، هم
مادرش را داشته باشيد و هم او را.
دليل بر اين
مدعا و اين مفهومى كه ما از آيه بدست آوردهايم اين است كه در جمله:
(فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلا جُناحَ عَلَيْكُمْ)، به همين
تصريح نموده، مىفرمايد: در صورتى كه با مادر ربيبه دخولى صورت نگرفته، مىتوانيد
با خود ربيبه ازدواج كنيد، معلوم مىشود دخول در مادر دخالت دارد در تحريم ازدواج
با دختر، خوب: اگر قيد (فى حجوركم) هم مانند قيد دخول احترازى بود همانطور كه حكم
فرض نبودن دخول را بيان كرد بايد حكم فرض نبودن در حجور را هم بيان كند، و
بفرمايد: (و اگر ربيبه شما در دامن شما پرورش نيافته، مىتوانيد با او ازدواج
كنيد، و همين كه مىبينيم ذكر نكرده مىفهميم بين اين دو قيد فرق هست، قيد دخول
احترازى و قيد فى حجوركم توضيحى است).
و در جمله(فَلا جُناحَ عَلَيْكُمْ) جمله: فى ان تنكحوهن به منظور
كوتاه گويى حذف شده، چون زمينه كلام بر آن دلالت داشت، (و هر كسى مىفهميد معناى
جمله نامبرده اين است كه در ازدواج شما با آنان حرجى بر شما نيست).
(وَ حَلائِلُ أَبْنائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلابِكُمْ) كلمه (حلائل)، جمع
حليلة است، در مجمع البيان آمده كه: حلائل جمع حليله و به معناى محللة- حلال شده-
است، و اين كلمه از كلمه حلال مشتق شده، و مذكر آن حليل و جمع مذكرش أحله است،
مانند عزيز كه جمعش اعزه مىآيد، و اگر زن حلال را حليله و مرد حلال را حليل
ناميدهاند به اين مناسبت است كه نزديكى و همخوابگى با اين براى آن و با آن براى
اين جايز و حلال است، و بعضى گفتهاند: كلمه نامبرده مشتق از مصدر حلول- وارد شدن-
است، چون زن حلال بر رختخواب مرد، و مرد حلال، در رختخواب زن وارد مىشود، و هر دو
در يك بستر داخل مىشوند اين بود گفتار صاحب مجمع البيان.
و مراد از
كلمه (ابناء) هر انسانى است كه از راه ولادت به انسان متصل باشد چه بى
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 421